Theo CNBC, các nhà đầu tư thường đặt câu hỏi về việc làm thế nào để trở thành một chuyên gia đầu tư giỏi. Hiện nay, vẫn chưa có câu trả lời chính xác nào cho nghi vấn trên bởi đầu tư vừa mang tính khoa học nhưng cũng là một môn nghệ thuật.
Tuy nhiên, một phương pháp hữu hiệu mà các chuyên gia thường khuyến nghị nhà đầu tư mới tham gia thị trường học theo là liên tục loại bỏ những sai lầm mà bản thân hoặc những người khác đã mắc phải. Một sai lầm nhỏ có thể làm hỏng cả một vụ đầu tư lớn. Hãng tin CNBC dưới đây liệt kê 6 sai lầm hàng đầu mà các nhà đầu tư mới tham gia thị trường thường mắc phải:
1. Hiện thực hóa lợi nhuận quá sớm
Đây là một sai lầm kinh điển khi nhà đầu tư mới hiện thực hóa lợi nhuận quá vội vàng chỉ để thu về khoản lời nhỏ. Trong khi đó, đà tăng trưởng của thị trường mới bắt đầu, lợi nhuận vẫn còn có thể lớn hơn và rõ ràng là nhà đầu tư mới bị lỡ mất đợt sóng lớn chỉ vì quá nôn nóng. Lời khuyên của CNBC là hãy kiên nhẫn với những khoản đầu tư đã và đang mang lại tiền lời trước khi hiện thực hóa lợi nhuận. Đôi khi, những đợt sóng lớn kéo dài đến vài năm và không nhiều nhà đầu tư có đủ kiên nhẫn để chờ đợi cơ hội này.
Cổ phiếu của Apple là một ví dụ. Nếu đầu tư 10.000 USD vào cổ phiếu Apple trong tháng 7/2002 với giá khoảng 2 USD/cổ, cách 9 tháng sau khi iPod phát hành lần đầu tiên, nhà đầu tư hiện đã trở thành tỷ phú với mức giá khoảng 130 USD/cổ.
Cổ phiếu Apple
Trong thực tế, không có nhiều nhà đầu tư thực sự trở thành tỷ phú nhờ đầu tư vào cổ phiếu Apple. Rõ ràng đây là công ty mà nhiều người biết đến, sự bùng nổ của công ty này được dự đoán trước bởi rất nhiều chuyên gia cũng như diễn ra trong một giai đoạn dài. Cổ phiếu của công ty cũng được giao dịch rộng rãi trên thị trường tự do. Vậy đâu là nguyên nhân khiến không nhiều nhà đầu tư kiếm lời với cổ phiếu Apple?
Rất đơn giản, nhiều nhà đầu tư có suy nghĩ đơn giản như “Cổ phiếu này đã tăng mạnh như vậy, nó không thể tăng thêm được nữa.” Trên thực tế, kể từ năm 2002, cổ phiếu này có xu thế đi lên hơn là giảm giá.
Theo CNBC, bản năng của nhà đầu tư mới khiến họ thường hiện thực hóa lợi nhuận quá sớm với khoản lời nhỏ. Nhưng để thực sự làm giàu, nhà đầu tư nên cố gắng đạt lợi nhuận lớn trong một số khoản đầu tư hơn là đạt mức lợi nhuận nhỏ trên mọi khoản đầu tư.
2. “Sợ” cắt lỗ
Hãng CNBC nhận định đây là sai lầm kinh điển thứ 2 khi các nhà đầu tư mới đi sai xu thế nhưng vẫn không chịu nhận. Lời khuyên của CNBC là đừng bao giờ kiên nhẫn với sự thua lỗ.
Những nhà đầu tư tồi thường lấy lý do tại sao thị trường lại giảm trái với dự đoán của họ, nhưng thực tế là thị trường luôn luôn đúng. Suy nghĩ kiểu như “Cổ phiếu này đã xuống quá sâu, nó không thể giảm giá hơn nữa” không chính xác, cổ phiếu vẫn có thể xuống sâu hơn nữa.
Ví dụ như trường hợp của công ty quốc tế Blockbuster, chuyên cung cấp dịch vụ cho thuê băng đĩa, phim ảnh, game…, với thời kỳ đỉnh cao năm 2004 khi chỉ tính riêng tại Mỹ đã có gần 60.000 nhân viên và hơn 9.000 cửa hàng. Cổ phiếu đạt đỉnh vào khoảng 23 USD/cổ và không ai cho rằng doanh nghiệp này sẽ thất bại. Nhưng chỉ 6 năm sau, trước sự cạnh tranh khốc liệt của Netflix và Redbox, Blockbuster buộc phải làm thu tục bảo hộ phá sản và cổ phiếu bị loại khỏi sàn chứng khoán New York.
Cổ phiếu Blockbuster-Liệu nhà đầu tư có nhận ra rủi ro vào năm 2005?
CNBC nhận định những nhà đầu tư mới do dự khi thực hiện cắt lỗ bởi họ cho rằng đây là biểu tượng của sự thất bại trong đầu tư. Hãng CNBC khuyến nghị nhà đầu tư hãy vượt qua cảm giác thất bại này để đưa ra quyết định chính xác. Đôi khi, một thương vụ đầu tư thành công là cắt lỗ sớm để chỉ mất 5% vốn còn hơn là giữ quá lâu để mất 50%.
3. Hiệu ứng bầy đàn
Hãng CNBC cho rằng nhà đầu tư mới thường bị ảnh hưởng bởi những nhà đầu tư khác, hoặc bởi diễn biến trên thị trường. Họ lầm tưởng rằng nếu một cổ phiếu được nhiều người mua vào đồng nghĩa là chất lượng của cổ phiếu sẽ tốt.
Việc đầu tư bầy đàn thường được so sánh khi như bạn đánh bạc. Khi thu được khoản lời nhỏ từ cờ bạc, mọi người thường lầm tưởng việc kiếm lời này quá dễ dàng và bắt đầu bị ảnh hưởng bởi tâm lý. Sau đó đột nhiên, người chơi bị thua hết tiền bạc và không hiểu chuyện gì đang xảy ra.
Thông tin trên thị trường, thậm chí là các tin đồn, thường ảnh hưởng nhiều đến việc đầu tư bầy đàn. Vì vậy, khi thị trường đảo chiều, các nhà đầu tư mới thiếu kinh nghiệm sẽ không đủ nhanh để kịp phản ứng và bị bỏ rơi tại thời điểm tồi tệ nhất trên thị trường cũng như bị lỗ lớn, thậm chí là mất tất cả số tiền đầu tư.
Với những nhà đầu tư bản lĩnh, họ sẽ học được từ thất bại này và đi tiếp, còn với những nhà đầu tư thiếu sự kiên định thì hậu quả là vô cùng lớn. Không kể đến những hệ lụy khi họ bị mất tiền bạc, những nhà đầu tư này bắt đầu đổ lỗi cho các yếu tố khác thay vì chính bản thân, thậm chí cho rằng việc đầu tư là một trò lừa đảo, giống như khi họ chơi bạc.
Thị trường chứng khoán là nơi giữ tiền chứ không chỉ là nơi kiếm lời. Cho đến khi nào nhà đầu tư mới mua cổ phiếu như mua bất động sản, coi đó như tài sản thực sự, thì thị trường cũng như nhà đầu tư mới trở nên chuyên nghiệp.
