Tìm thấy mình trong thách thức
Là người gây dựng thương hiệu ACCA tại Việt Nam từ năm 2001, thời điểm tên tuổi của bằng cấp nghề kiểm toán chuyên nghiệp này chỉ được biết đến trong những công ty kiểm toán lớn và một số ít công ty đa quốc gia, có thể ví Nguyễn Phương Mai là đại thụ của ngành. Phương Mai cũng là người đến với từng trường phổ thông, đại học để "truyền lửa" cho các bạn trẻ về nghề kế toán, kiểm toán...
Rất nhiều người trong giới không khỏi ngạc nhiên khi gặp lại Phương Mai sau 5 năm chị rút khỏi các hoạt động của ngành kế toán, kiểm toán, bởi Trưởng đại diện ACCA với thân hình "hộ pháp" ngày nào giờ thon thả, trẻ trung hơn hẳn, duy chỉ có nụ cười đầy sức sống vẫn nguyên vẹn như xưa.
Thời sinh viên, cú sốc đầu tiên đến với Mai khi chị phải về nước do một biến cố chính trị tại Nga.
Phương Mai kể, từ Nga trở về, sau khoảng thời gian ngắn mất phương hướng, chị quyết định chủ động gác lại thế mạnh là tiếng Nga, tự học tiếng Anh rồi đầu quân về một khách sạn với vai trò Trưởng Phòng Hành chính - Nhân sự, chịu trách nhiệm tuyển chọn và huấn luyện kỹ năng cho nhân viên.
Thời điểm hoàn tất đợt tuyển dụng bộ máy nhân sự để đưa sang Singapore đào tạo cho kịp ngày khai trương khách sạn cũng chính là lúc chị quyết định khởi nghiệp, khẳng định mình. Thấy được nhu cầu đèn trang trí ở giai đoạn đó đang cao, Mai mạnh dạn mở công ty, sang tận Tây Ban Nha tìm nguồn hàng để tạo thế mạnh riêng trong khi thị trường lúc đó chủ yếu nhập khẩu đèn từ Đài Loan.
Bước đi khác biệt này giúp Mai chinh phục được những khách hàng khó tính, trong đó có cả những khách sạn lớn. Đáng tiếc, đúng lúc này Phương Mai đối diện cú sốc thứ hai - vấn đề sức khỏe của bản thân.
Chị nhớ lại: "Ngày đó, mình vướng phải căn bệnh tự miễn (Lupus), một vấn đề hiếm gặp của hệ miễn dịch, khiến cơ thể trữ nước, phù lên nên trông "đẫy đà" lắm!". Căn bệnh hiếm gặp ấy đến từ những ngày thất chí sau khi bán đi công ty phân phối đèn trang trí do mình thành lập.
Nếu như việc rời Nga, về Việt Nam học tiếp năm cuối đại học đòi hỏi phải biết sớm thích nghi, thì việc từ bỏ đứa con tinh thần do chính mình nhọc công gây dựng khó khăn như thể phải từ bỏ tuổi trẻ của mình.
Bán công ty, tìm một công việc bình thường để có nhiều thời gian gần con hơn nhưng những day dứt nội tâm đã khiến chị đổ bệnh. "Tôi xem đây là thất bại lớn nhất của mình nhưng nếu được chọn lại, tôi vẫn sẽ dành thời gian cho con", chị chia sẻ.
Khi tổ chức ACCA vào Việt Nam mở rộng thị trường, Nguyễn Phương Mai quyết định đầu quân dù mức lương chị được trả cho vị trí Trưởng đại diện chỉ bằng một nửa so với công việc tại thời điểm đó. Giấc mơ của chị lúc ấy được vẽ bằng tương lai một thế hệ nhân lực kế toán, kiểm toán ở Việt Nam có năng lực ngang bằng với các nước.
Điều này chỉ thực hiện được khi đội ngũ nhân lực ấy được đào tạo bài bản và sở hữu chứng nhận nghề nghiệp có giá trị toàn cầu. Bảy năm gắn bó với ACCA cũng là thời gian chị sát cánh với các hoạt động hướng nghiệp cho học sinh, sinh viên thành phố và cả những trường ở vùng sâu, vùng xa.
Có lúc không may bị tai nạn gãy chân nhưng chị vẫn khập khiễng lên sân khấu giao lưu với học sinh bằng đôi nạng gỗ. "Đó là giai đoạn tôi sống và quyết liệt với giấc mơ của mình nhất", chị tiết lộ.
Rời ACCA khi tất cả quy trình lẫn uy tín của tổ chức này đã được khẳng định ở Việt Nam, lý do của Nguyễn Phương Mai đơn giản chỉ là muốn tiếp tục thử thách bản thân cũng ở ngành kiểm toán nhưng với vị trí khác. Bước chuyển này khiến chị một lần nữa đối mặt với khủng hoảng.
"Chủ quan với những mối quan hệ sẵn có, tôi đã trải qua một cú sốc tinh thần khi chuyển từ vị trí đối tác phi lợi nhuận đối với các doanh nghiệp sang vị trí của một nhà kinh doanh dịch vụ, và đã có lúc tôi thực sự mất phương hướng", chị tâm sự.
Không đầu hàng, Mai trấn tĩnh lại và tự kiểm điểm để tìm ra điểm mạnh, điểm yếu của mình nhằm thực hiện tốt vai trò Giám đốc Phát triển kinh doanh và Tư vấn doanh nghiệp tại Deloitte Việt Nam, một trong bốn công ty kiểm toán và tư vấn lớn nhất thế giới.
Cơ duyên đã đưa chị đến với eSilicon Việt Nam, một công ty thuộc ngành công nghệ cao, trong một thương vụ mua bán, sáp nhập. Sau khi sáp nhập với công ty của Mỹ, những thách thức của giai đoạn chuyển đổi với những bài toán khó về tái cơ cấu và thiết lập bộ máy nhân sự đã hấp dẫn người phụ nữ bướng bỉnh này.
Chị được bổ nhiệm làm Giám đốc Nhân sự, và chính vị trí này đã giúp chị phát hiện ra thế mạnh đích thực của mình: quản lý và phát triển nguồn nhân lực.
Góp tay gây dựng công ty cũng từ mốc khởi đầu sau khi sáp nhập, cộng với năng lực tổ chức, điều hành và quản lý toàn diện, Nguyễn Phương Mai nhanh chóng trở thành cái tên được chọn lựa cho vị trí Tổng giám đốc eSilicon Việt Nam.
Rong chơi trong công việc
Dẫu rằng dưới sự điều hành của Nguyễn Phương Mai, eSilicon Việt Nam đã có những bước phát triển đáng kể song chức vụ cao nhất ấy không thể giữ chị lâu hơn.
Đón chân người phụ nữ thích thử thách này là Navigos Search, đơn vị tuyển dụng nhân sự cấp trung và cấp cao hàng đầu Việt Nam đang trong giai đoạn cải tổ lớn nhất hiện nay.
* Theo lẽ thường, sự yên ổn thường là điều nhiều người mong mỏi, nhất là với những phụ nữ nặng gánh gia đình như chị?
- Có lẽ tôi không hợp với sự ổn định hay một môi trường đã bão hòa. Tôi muốn mình phải đối mặt với thử thách để luôn phấn đấu ở mức cao nhất. Vẫn biết là cứ va đầu vào thử thách như thế thì cũng đáng sợ thật nhưng rõ ràng, mỗi lần vượt qua thử thách là một lần khả năng lẫn kinh nghiệm bản thân lại tăng lên.
Tôi coi trọng việc chiến thắng bản thân, nhưng hành trình của tôi không phải vì điều đó. Mỗi chặng đường tôi đều có những giấc mơ riêng và chính những giấc mơ đã dẫn dắt tôi đến những quyết định quan trọng về nghề nghiệp. Như việc nhận lời về ACCA, giấc mơ của tôi lúc đó là 5 năm sau, khi nói đến chứng chỉ kế toán, kiểm toán, người ta sẽ nhớ ngay đến ACCA.
Đó sẽ là bằng cấp mà các doanh nghiệp đòi hỏi nhân viên của mình phải có. Năm 2001, khi mới vào Việt Nam, ACCA chỉ được ít người biết tới. Giờ đây, giấc mơ của tôi đã thành hiện thực, điều đó quả thật là rất tuyệt vời phải không?
* Vậy giấc mơ nào khiến chị rời vị trí cao nhất của eSilicon Việt Nam để trở thành Giám đốc khu vực phía Nam của Navigos Search?
- Trong quá trình làm việc trước đây, tôi đã biết đến Navigos Search, nhưng ngoài việc sẽ được làm về lĩnh vực nhân lực, niềm đam mê của tôi, thì điều thuyết phục tôi nhất chính là sự cải tổ mà Navigos Search đang hướng đến hiện nay.
Đây là giai đoạn chuyển đổi đầy thử thách mà nếu thực hiện tốt, hình ảnh Navigos Search sẽ rất khác trong tương lai. Bên cạnh đó, tôi cũng thấy mình phù hợp với triết lý của Navigos Search: tôn trọng quyền lợi của doanh nghiệp lẫn ứng viên, tạo nhịp cầu để kết nối hai đối tượng này chứ không chỉ nghĩ đến quyền lợi của mình.
* Nhưng hình như chị cũng đã từng do dự trước một lời mời hấp dẫn khác ngay khi vừa đầu quân về Navigos Search?
- Dù sao mức thu nhập hấp dẫn ở một tập đoàn lớn là một cơ hội để khẳng định vị thế của mình trong thị trường nhân lực cao cấp nên tôi cũng phải suy nghĩ chứ. Nhưng khi đặt lên bàn cân, thấy mình sẽ không được làm ở lĩnh vực mình đam mê nhất, nên quyết định từ chối. Lương tôi được trả ở Navigos Search vẫn có thể đảm bảo cho tôi về mặt tài chính.
Tôi quan niệm, "tri túc hà thời túc". Thu nhập đã đủ thì nên dành sức cho điều mình đam mê. Hạnh phúc là được làm công việc mình yêu thích, bởi khi đó, công việc sẽ trở thành cuộc rong chơi hấp dẫn nhất.
Chỉ sau một tháng, tôi đã thấy quyết định của mình hoàn toàn đúng đắn. Tôi được làm việc đúng chuyên môn. Các "đồng đội" của tôi rất chuyên nghiệp nhưng không lạnh lùng. Chúng tôi đối đãi với nhau như thể là những người thân trong gia đình.
Điều này không phải môi trường làm việc nào cũng có thể đạt được. Ở Navigos Search, tôi thấy có rất nhiều việc để làm bởi ngành này tại Việt Nam còn quá non trẻ, nhân lực trong ngành cũng rất trẻ.
* Tất cả có đủ để thắp lên trong chị một giấc mơ?
- Có chứ. Tôi đang mơ rằng 5 năm nữa, khi nói đến Navigos Search, người ta sẽ nghĩ đến một đội ngũ chuyên viên tư vấn tuyển dụng nhân sự cấp cao chuyên nghiệp và lành nghề nhất. Hiện nay, chuyên môn của các bạn ấy vững nhưng vẫn tồn tại những trở ngại về mặt tâm lý như ngại mình nhỏ tuổi nên kém tự tin...
* Chiến lược của chị để hiện thực hóa giấc mơ ấy là gì?
- Tôi đang áp dụng nguyên tắc một kèm một. Các chuyên viên tư vấn trẻ hơn khi tiếp xúc với ứng viên quan trọng sẽ phải đi cùng với một hoặc hai tư vấn viên cấp cao hơn để học hỏi. Các bạn ấy sẽ phải tham gia các sự kiện kết nối để mở rộng mối quan hệ.
Chúng tôi duy trì câu lạc bộ tiếng Anh trong Công ty để trau dồi khả năng ngoại ngữ... Sắp tới tôi sẽ đứng lớp và luyện tiếng Anh cho các bạn ấy theo một giáo trình bài bản.
* Chị vẫn có thời gian để dạy Anh ngữ cho nhân viên?
- Trong cuộc sống, ai mà không cần những phút thư giãn. Hỗ trợ đào tạo nhân viên, đi dạy vào cuối tuần... đối với tôi là cách giải tỏa những căng thẳng trong công việc. Nếu khéo sắp xếp thì công việc ở trong lòng bàn tay của mình. Chúng tôi có 3 buổi học Yoga cùng nhau ở Công ty và tôi vẫn còn thời gian để thỉnh thoảng đến các trường đại học huấn luyện kỹ năng cho sinh viên đấy nhé!
* Có vẻ như công việc ở Navigos Search đã được tổ chức ổn định sau thương vụ với en world Nhật Bản?
- Sau thương vụ đầu tư của en world, Navigos Search đang có những biến chuyển rất lớn. Cụ thể là quy trình tác nghiệp được chuẩn hóa nghiêm ngặt. Ứng viên phải được gặp và trao đổi trực tiếp với tư vấn viên. Cách kiểm tra thông tin ứng viên cũng phải theo quy chuẩn.
Thậm chí, cách tác nghiệp như thế nào cũng được en world huấn luyện. Tôi không rõ tình hình những năm trước nên khó so sánh, nhưng phản hồi từ phía nhân viên cho thấy trong vòng một năm trở lại đây, các bạn được làm việc trong môi trường chuyên nghiệp hơn hẳn. Chất lượng dịch vụ nhờ vậy cũng được cải thiện đáng kể.
Trong thời gian này, chúng tôi chú trọng việc chuẩn hóa cơ sở dữ liệu để hội nhập với Tập đoàn en world và nâng cao chất lượng của đội ngũ chuyên viên tư vấn. Mình phải thật sự "thiện chiến" để có thể "trăm trận trăm thắng" khi tiếp tục bước ra bên ngoài!
* Được biết, tuyển dụng nhân sự cấp cao cũng là ngành có mức độ đào thải và thu hút người rất lớn. Đầu tư nhiều cho nhân lực như thế có phải là lựa chọn tốt?
- Tuyển dụng nhân sự cấp cao là nghề có áp lực rất lớn. Nếu yêu nghề, tìm được niềm vui trong công việc, có mạng lưới quan hệ tốt thì mới gắn bó với nghề lâu dài được.
Nhưng nghề nào cũng phải đối mặt với việc mất người, không bỏ nghề thì cũng chạy sang công ty đối thủ. Người làm quản lý phải biết chấp nhận điều này và tiếp tục đẩy mạnh đầu tư cho nhân lực. Có như vậy mới có được nhân lực vững mạnh.
Đây cũng là bài học đầu tiên tôi học được khi làm về nhân sự. Năm đó, tôi được giao phải đào tạo hơn 300 nhân viên cho một khách sạn lớn. Thời điểm năm 1993, khách sạn mọc lên như nấm, mình đào tạo càng nhiều thì đối thủ cạnh tranh càng cố gắng "câu" người về.
Vị chủ tịch khách sạn ấy đã dạy tôi rằng, có thể sẽ có người đi nhưng người ở lại sẽ là tài sản lớn của doanh nghiệp. Khi được đào tạo nâng cao năng lực, người lao động xem như doanh nghiệp đã cho họ một tài sản vô giá, họ sẽ biết ơn công ty và tận hiến bằng chính năng lực ấy. Từ đó, tôi đã biết phải chú trọng và dành cái "tâm" cho nguồn nhân lực của mình.
* Đó cũng sẽ là mục tiêu của chị trong năm đầu tiên làm việc cho Navigos Search?
- Mục tiêu của tôi trong năm 2015 sẽ là tăng điểm. Tăng điểm hài lòng từ phía khách hàng với dịch vụ mình cung cấp và tăng điểm hài lòng từ phía nhân viên. Với nhân viên, điểm hài lòng tôi muốn đạt được không chỉ từ những phúc lợi trước mắt mà chủ yếu từ những nỗ lực của Ban giám đốc trong việc trang bị cho họ kiến thức, kỹ năng, công cụ và sự hỗ trợ để họ có thể hoàn thành tốt công việc.
Bởi đó là điều không những giúp cho thu nhập của nhân viên trở nên hấp dẫn hơn mà còn khiến họ có thể đi xa hơn nữa trên con đường nghề nghiệp.
* Vấn đề doanh số thì sao?
- Đặc thù của ngành này là 90% lợi nhuận của công ty phụ thuộc vào đội ngũ tư vấn viên. Nhân viên của Navigos Search tốt, chắc chắn doanh số cũng sẽ theo về.
* Cảm ơn chị về buổi trò chuyện thú vị!
