Tỉ phú Bill Gates (trái) và giáo sư David Christian trong lần giới thiệu dự án Big History - Ảnh: AFP
Sau những trải nghiệm không vui lắm với dự án "Common Core", hơn ba năm qua tỉ phú Bill Gates đã và đang dành nhiều tâm huyết cho dự án đưa môn lịch sử vào trường học theo một cách tiếp cận mới: kể chuyện.
Buổi sáng "duyên nợ"
Một buổi sáng năm 2008, như thường lệ, tỉ phú Bill Gates thức giấc với các bài tập thể dục ở ngôi nhà rộng hơn 6.000m2 bên bờ đông hồ Washington.
Giờ giải lao, ông giải trí bằng cách xem các DVD trong loạt "Great Courses" của Hãng Teaching Company. Như mọi sáng, Bill thường xem về địa lý, khí quyển, nghiên cứu đại dương hay lịch sử nước Mỹ.
Và bất chợt sáng đó, Bill khám phá ra bộ DVD có tên "Big History", một khóa giảng cho sinh viên đại học không theo lối thông thường của giáo sư người Úc David Christian.
Không giống các DVD trước, "Big History" không tự hạn chế nói theo một chủ đề nào, và cũng không dạy một môn học riêng rẽ.
Nó là sự tổng hợp liên ngành của lịch sử, sinh học, hóa học, thiên văn học và các lĩnh vực khác.
GS Christian đã kết hợp tất cả kiến thức ấy trong một lối kể chuyện thống nhất về sự sống trên Trái đất. Đứng trước máy quay, vị giáo sư này cho biết phương pháp giảng dạy của ông chịu ảnh hưởng của trường phái Annales, một nhóm gồm các sử gia người Pháp đầu thế kỷ 20.
Trường phái này cho rằng có thể khám phá lịch sử từ nhiều góc độ không gian và thời gian.
Mục đích của giáo sư Christian không phải đưa ra sự miêu tả tỉ mỉ về từng giai đoạn lịch sử mà là tích hợp chúng lại dưới hình thức kể chuyện, lướt qua hàng tỉ năm trong thời gian chỉ một học kỳ.
Khi xem cách dẫn dắt lịch sử theo kiểu thuật chuyện ấy, Bill Gates đã vô cùng kinh ngạc trước khả năng kết nối giữa các khái niệm phức tạp. "Tôi thích nó ngay - ông nói - Nó rất rõ ràng với tôi. Tôi nghĩ mọi người đều nên xem cái này".
Bản thân Bill Gates cũng từng rất chán ngán các chương trình học đơn điệu ngay từ trước khi ông rời bỏ Đại học Harvard vào giữa những năm 1970. Và phương thức dạy sử bằng thuật chuyện của Christian đã thuyết phục ông.
Ngay sau buổi tập thế dục sáng đó, Bill đã nhờ trợ lý liên hệ để sắp xếp cuộc gặp với vị giáo sư sử học người Úc và sau đó là sự ra đời của Dự án Big History.
Một tư duy mới về lịch sử
Christian là giáo sư đang giảng dạy khóa học về lịch sử nước Nga, ông thích khám phá các vấn đề của mình từ những góc độ phi truyền thống.
Ông luôn tự hỏi liệu có thể áp dụng ý tưởng "mọi thứ đều liên quan đến nhau" cho một phạm vi lớn hơn không.
Ông chia sẻ: "Tôi bắt đầu nghĩ liệu tôi có thể dạy một khóa học lịch sử không phải về nước Nga mà về nhân loại không? Tôi phải nói về thời tiền sử, vậy là tôi phải nghiên cứu khảo cổ học. Nhưng để làm việc đó nghiêm túc, tôi lại phải nói về những người liên quan, vậy là tôi phải tìm hiểu về sinh học...".
"Cứ thế mọi thứ đẩy tôi lùi ngược mãi về quá khứ và rồi tôi nhận ra điểm dừng lại, đó chính là vụ nổ Big Bang. Và quả thật, đó đúng là cách thú vị để giảng một khóa học như thế".
Năm 2011, dự án Big History khởi động tại năm trường trung học ở Mỹ. Trong ba năm sau đó, Bill Gates, Christian và một nhóm các nhà tư vấn, giám đốc điều hành và giáo viên, chủ yếu sống tại Seattle, đã lặng lẽ đẩy mạnh sự phát triển của dự án.
Tới thời điểm này, dự án được triển khai miễn phí tới hơn 15.000 sinh viên ở khoảng 1.200 trường học tại nhiều bang của nước Mỹ.
Nếu mọi việc tiến triển tốt, dự án Big History sẽ tiếp tục được mang tới hàng trăm, hàng ngàn lớp học khác trong tháng tới và năm tới.
Bill Gates cũng ngán thủ tục giấy tờ
Vốn là người rất ngại các thủ tục hành chính quan liêu, nhưng nay thì chính Bill Gates nhận ra ông đang "ngập đầu" trong đó.
Ông nói: "Bạn phải tiếp cận một giáo viên thuộc bộ môn lịch sử và khoa học, họ phải rất nghiêm túc về việc đó và họ phải thuyết phục nhà quản lý chấp thuận. Rồi bạn phải đưa nó vào chương trình khóa học để bọn trẻ biết mà đăng ký".
"Và rồi họ quyết định chương trình đó sẽ học vào mùa xuân hay sớm hơn, các giáo viên sẽ phải dành nhiều thời gian trong mùa hè đó để chuẩn bị sẵn sàng cho việc dạy" - ông thở dài.
Sáng kiến giáo dục này có quy mô nhỏ, phụ thuộc nhiều vào công nghệ và các giáo viên nhiệt tình hưởng ứng.
Tỉ phú Bill Gates đang rất kỳ vọng dự án này sẽ nhanh chóng phát triển trong thời gian tới và trở thành khóa học thay thế các chương trình giảng dạy về văn minh châu Âu, lịch sử nước Mỹ.
