Từ tháng 10 đến nay, tỷ giá đã có thêm hai đợt ‘sóng nhẹ’ nữa, sau mỗi tuyên bố trấn an và các biện pháp can thiệp để bình ổn thị trường của NHNN thì tỷ giá dịu lại nhưng những biến động sau lại cao hơn ”sóng’ trước.
Có nhiều ý kiến phân tích về hiện tượng này cho dù Ngân hàng Nhà nước (NHNN) luôn khẳng định nguyên nhân chủ yếu là do yếu tố tâm lý. Dù là gì đi nữa hay thì tỷ giá trong quý IV rõ ràng luôn ở thế muốn “chọc trần”.
Sáng ngày 15/12/2014, Vneconomy dẫn nguồn tin có thẩm quyền ở NHNN cho biết chính sách điều hành tỷ giá năm tới sẽ không nhiều thay đổi so với năm 2014, cũng như các định hướng quãng biến động đưa ra cuối 2011, 2012 và 2013. Theo đó, Ngân hàng Nhà nước dự tính sẽ giữ ổn định, với khoảng biến động (nếu có) trong năm 2015 ở khoảng 2%. Thông tin này có lẽ sẽ được đại diện NHNN thông báo chính thức trong Hội nghị toàn ngành Ngân hàng triển khai nhiệm vụ ngày 24/12/2014 tới.
Cơ sở nào để NHNN đưa ra con số 2%?. Yếu tố quan trọng nhất là cung-cầu ngoại tệ. Năm 2015, kinh tế thế giới được dự báo là tiếp tục xu hướng phục hồi, nhưng giá cả và lạm phát mới ổn định ở mức thấp. Trong nước, hoạt động sản xuất-kinhdoanh của các doanh nghiệp còn khó khăn, sức cạnh tranh của các doanh nghiệp còn hạn chế trong khi các “nút thắt” như nợ xấu, nợ công cao chưa có dấu hiệu đột phá giải quyết…Những yếu tố trên sẽ ảnh hưởng nhiều đến cầu ngoại tệ (còn yếu). Con số 2% đưa ra cũng phản ánh dự đoán về tình hình kinh tế năm 2015 của NHNN.
Cam kết 2% là một thông tin khá làm yên lòng các doanh nghiệp, người gửi tiền và NĐT vì NHNN đã chứng tỏ trong 3 năm qua giữ được biên độ như thông báo. Đây cũng là điểm cộng cho uy tín của Thống đốc Nguyễn Văn Bình. Nếu giữ được như vậy về phía thị trường thì “tỷ giá không phải là câu chuyện của năm 2015”. Tuy nhiên, tỷ giá có thể lại là câu chuyện của NHNN.
Trong năm 205, áp lực về tỷ giá không hề giảm. Dù NHNN đã có kinh nghiệm khá thành công trong điều hành tỷ giá 3 năm qua, nhưng như nói ở trên, cung-cầu ngoại tệ mới là vấn đề quyết định.
Mức thặng dư cán cân thanh toán có xu hướng giảm dần do sự sụt giảm mức thặng dư của cả cán cân vãng lai trong bối cảnh nhập khẩu tăng trưởng trở lại.
Căng thẳng chính trị tại một số quốc gia, khu vực; kinh tế và thị trường thế giới biến đổi nhanh chóng và phức tạp. Đồng USD đang lấy lại ưu thế và nếu đồng tiền này tiếp tục tăng giá thì có thể trở thành vấn đề một vấn đề đối với toàn thế giới, trong đó có các nền kinh tế dựa vào xuất khẩu.
Nguồn vốn đầu tư nước ngoài (cả trực tiếp và gián tiếp) dù dự báo sẽ tiếp tục tăng và là yếu tố hỗ trợ cho mục tiêu ổn định tỷ giá cũng chưa phải là một nhân tố chắc chắn trong bối cảnh kinh tế thế giới như hiện nay.
Cuối cùng, kỳ vọng tăng tỷ giá của các TCTD và các tổ chức kinh tế luôn luôn hiện hữu vì có nhiều tổ chức/cá nhân cho là áp lực tăng tỷ giá ở Việt Nam đã tích tụ lâu.
Trong 6 tháng đầu năm 2014, lượng cung tiền VND ra mua ngoại tệ 10 tỷ USD là trên 210 nghìn tỷ đồng và đến quý III NHNN vẫn tiếp tục bỏ VND ra mua ngoại tệ. Ngày 29/9/2014, Thống đốc tuyên bố dự trữ ngoại hối đã ở trên mức trên 35 tỷ USD. Có thể trong 2 tháng đầu quý 4, NHNN mua được thêm trên dưới 2 tỷ USD nữa. Đến đầu tháng 12/2014, NHNN mới bán ra khoảng 1,5 tỷ USD để ổn định tỷ giá, qua đó cũng thu bớt VND về. Dù có phát hành tín phiếu để tạm thời hút bớt tiền VND từ lưu thông về nhưng đây chỉ là biện pháp tạm thời (vì tín phiếu phải bán ra-thu về theo kỳ hạn). Số tiền VND tung ra để mua USD trong cả năm chưa thu được về vẫn tiềm ẩn nguy cơ lạm phát.
Áp lực về điều hành để giữ tỷ giá sẽ là câu chuyện năm 2015 của NHNN vì phải làm thể nào để giữ lạm phát thấp cùng tỷ giá ổn định để người dân, các NĐT tin tưởng hơn vào VND, nhờ đó tiếp tục mua được ngoại tệ để bổ sung dự trữ ngoại hối Nhà nước.
Nếu đã “nói trước”, NHNN sẽ bằng mọi cách để “bước qua” được, nhưng sẽ là những bước cam go, cân não và không có khoảng lùi.
