Bên hành lang Quốc hội sáng nay 25/11, đại biểu Quốc hội Trần Hoàng Ngân, Phó hiệu trưởng trường Đại học kinh tế TPHCM đã chia sẻ về lạm phát và xu hướng giảm lãi suất trong thời gian tới.
Theo số liệu do Tổng cục Thống kê vừa công bố, chỉ số giá tiêu dùng (CPI) tháng 11 đã bất ngờ giảm 0,27%. Tuy nhiên, CPI vẫn tăng 2,6% so với cùng kỳ tháng 11/2013 nhưng rất thấp so với con số dự kiến của Chính phủ (đến hết năm CPI tăng 7%). Ông có bình luận gì về hiện tượng này?
Hiện tổng cầu đang tăng rất yếu, chỉ số giá tiêu dùng đang có dấu hiệu giảm phát và có dấu hiệu âm. Chính vì vậy cần phải làm tăng dư nợ tín dụng.
Một trong những đòn bẩy để tăng dư nợ tín dụng nhằm kích tổng cầu đó là nhu cầu vay vốn trung và dài hạn để đầu tư máy móc thiết bị. Tuy nhiên, lãi suất cho vay trung và dài hạn của các ngân hàng đang cao trong khi doanh nghiệp cần nguồn vốn giá rẻ, ổn định. Việc này nếu để các ngân hàng tự làm thì không nổi, phải có chính sách hỗ trợ từ phía ngân sách. Đây là dạng đầu tư nuôi dưỡng nguồn thu trong tương lai.
Lạm phát năm này ở mức thấp nhưng theo ông, CPI sẽ khoảng bao nhiêu và liệu còn dư địa để giảm tiếp lãi suất hay không?
Tôi nghĩ lạm phát năm nay khoảng 4%. Với mức này, thì lãi suất sẽ khó giảm sâu. Thực tế, lãi suất đã giảm hết cỡ rồi. Mức lãi suất của các ngân hàng đã ở mức thấp rồi.
Dĩ nhiên lãi suất huy động và cho vay sẽ giảm nữa nhưng khả năng giảm sâu thì khó. Hơn nữa, Chính phủ còn phải theo dõi vấn đề lạm phát. Năm nay 4%, nhưng năm sau là bao nhiêu? Nếu lạm phát giữ ở mức ổn định là 4 - 5% hoặc ở mức bình quân của các nước phát triển khoảng 2% thì ta có thể mạnh dạn điều chỉnh giảm lãi suất cho vay thêm nữa.
Còn hiện nay lạm phát của chúng ta chưa ổn định, tính chắc chắn chưa có nên chưa ai đưa được con số chắc chắn cho năm sau.
Ông bình luận gì về chỉ số giá tiêu dùng 11 tháng chỉ ở mức 2,6%? Liệu nền kinh tế có nguy cơ bị giảm phát không?
Đây là mức thấp nhưng chưa bị rơi vào thiểu phát do lạm phát vẫn ở 2,6%. Nền kinh tế chỉ rơi vào thiểu phát khi lạm phát âm cả năm. Nếu không có sự điều chỉnh ở chỗ về chỉ số ở lĩnh vực y tế và giáo dục thì còn thấp nữa. Mức thấp này có hai nguyên nhân.
Nguyên nhân khách quan, là do giá lương thực, thực phẩm và dầu thô thế giới giảm. Cả thế giới hiện nay đang lo lắng về giá dầu hỏa đang đi xuống. thông thường giá dầu đi xuống thể hiện 2 yếu tố: Thứ nhất, nền kinh tế thế giới đang tiếp tục khó khăn, tổng cầu của nền kinh tế yếu đi.
Thứ hai, khai thác về dầu hỏa nhiều, cho nên hiệp hội dầu hỏa các nước đang ngồi lại với nhau để cân nhắc là có thể tiếp tục tăng nguồn cung sản phẩm nữa hay không hay giảm nguồn cung sản phẩm đó.
Nguyên nhân chủ quan là do trong nước thời gian qua đã ưu tiên cho giải pháp kiềm chế lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô, cho nên chính sách rất thận trọng. Chính sách này đã cộng hưởng với những yếu tố từ bên ngoài cho nên chỉ số giá tiêu dùng đi xuống.
Vấn đề của chúng ta hiện nay là làm sao tận dụng cơ hội này, cơ hội chỉ số giá đang thấp để nới lỏng chính sách tài khóa cũng như tiền tệ để thúc đẩy tăng trưởng kinh tế nhưng phải kiểm soát. Bởi thông thường lạm phát mà thấp quá thường hàm chứa yếu tố sẽ tăng trong tương lai. Cho nên chính sách tiền tệ cần nới lỏng trong thời gian tới nhưng có kiểm soát.
Tôi nghĩ chính sách lãi suất cần phải tiếp tục được điều chỉnh trong thời gian tới để hỗ trợ cho doanh nghiệp. Hoặc chúng ta nên có gói hỗ trợ lãi suất trung và dài hạn để hỗ trợ doanh nghiệp mua máy móc thiết bị để mở rộng sản xuất kinh doanh.
Có gói hỗ trợ như vậy thì sẽ tăng nguồn cung tiền trên thị trường và tạo lập mặt bằng giá mới ở mức chúng ta có thể kiểm soát được. Như vậy sẽ thúc đẩy được tăng trưởng trong thời gian tới.
Vì sao lại cần có một gói hỗ trợ như vậy cho doanh nghiệp? Theo đông, đối tượng nào sẽ được chọn để đầu tư?
Doanh nghiệp không liều vay vốn trung và dài hạn với lãi suất thả nổi trên thị trường. Do vậy chúng ta phải tạo lập niềm tin cho doanh nghiệp, ổn định thị trường. Niềm tin đó phải được ổn định, lâu dài và Chính phủ phải tăng niềm tin cho doanh nghiệp bằng cách hỗ trợ lãi suất nếu lãi suất vượt quá một mức nào đó.
Bởi vậy, Chính phủ nên có một gói hỗ trợ cho doanh nghiệp vay lãi suất thấp để đầu tư may móc thiết bị, mở rộng hoạt động sản xuất kinh doanh. Tất nhiên, với gói lãi suất ưu đãi này, chúng ta sẽ chọn những doanh nghiệp sản xuất kinh doanh có nhu cầu đổi mới máy móc thiết bị. Tuy nhiên, cần phải có đội ngũ tư vấn để tránh doanh nghiệp mua máy móc thiết bị giá rẻ của Trung Quốc và phải phụ thuộc vào đội ngũ chuyên gia và nguyên liệu của họ.
Ông có thể nói rõ hơn giải pháp về hỗ trợ lãi suất trung và dài hạn cho doanh nghiệp để họ tin tưởng đầu tư mở rộng sản xuất kinh doanh?
Hiện nay doanh nghiệp rất mong muốn có một nguồn vốn trung và dài hạn với lãi suất ổn định ở mức thấp. Ví dụ khoảng 5% và xoay trong vòng 5 năm để đầu tư may móc thiết bị nhưng phải giữ ổn định mức lãi suất đó trong khoảng thời gian vay.
Nhưng lãi suất 5% thì ngân hàng thương mại không thể đáp ứng được, bởi họ có yếu tố kinh doanh nên lãi suất phải thả nổi theo thị trường. Nếu thả nổi theo tín hiệu thị trường thì doanh nghiệp rất lo ngại, sợ 1 - 2 năm nữa lạm phát quay trở lại, lãi suất lại tăng lên như năm 2008 - 2009. Như vậy, doanh nghiệp sẽ rất khó khăn và sợ sẽ bị phá sản nữa.
Do vậy, chúng ta phải có nguồn vốn để hỗ trợ cho doanh nghiệp đảm bảo sự ổn định của lãi suất. Về mặt chênh lệch lãi suất thì sẽ dùng bằng ngân sách nhà nước. còn nguồn gốc thì từ ngân hàng Nhà nước bơm cho ngân hàng thương mại.
Nhưng thưa ông, ngân sách lấy đâu ra tiền để hỗ trợ khoản chênh lệch lãi suất này?
Đây là khoản đầu tư chứ không phải khoản hỗ trợ đơn giản. Bởi đầu tư cho doanh nghiệp để họ hoạt động trở lại, mở rộng sản xuất kinh doanh thì Chính phủ sẽ thu về ngân sách trong tương lai. Đây là khoản đầu tư cho phát triển rất hiệu quả.
Hiện nay Chính phủ vẫn còn một khoản nợ công của đầu tư công trong những năm qua. Có ý kiến cho rằng, nếu Chính phủ thanh toán cho doanh nghiệp thì cũng có thể kích thích được tổng cầu của kinh tế?
Làm gì có nguồn để trả. Vấn đề nợ công đó do ai gây ra còn chưa minh bạch. Bây giờ những khoản chi nào nằm trong khoản chi ngân sách nhà nước cũng đã có danh mục hết rồi, Chính phủ đâu còn nguồn tiền?
Trong ngân sách nhà nước còn có nguồn tiền từ phát hành trái phiếu Chính phủ. Tuy nhiên, nguồn tiền thu được từ phát hành trái phiếu Chính phủ cũng đã có danh mục. Ngân sách nhà nước thì đã thông qua dự toán. Còn những khoản nằm ngoài danh mục đó thì tôi không biết.
- Xin cảm ơn ông!
