Trong một tuyên bố bất ngờ khiến thị trường chứng khoán và tiền tệ chao đảo, SNB đã dỡ bỏ mức sàn 1,2 Franc/Euro, đồng thời giảm lãi suất tiền gửi sau khi đã thực hiện việc giảm lãi suất tương tự cách đây chưa đầy một tháng.
Động thái này đánh dấu nỗ lực của SNB trong việc củng cố nền kinh tế nhằm ứng phó với khả năng mua trái phiếu của Ngân hàng Trung ương Châu Âu (ECB), điều có thể sẽ khiến đồng Franc tăng giá mạnh so với đồng Euro. Đồng nội tệ của Thụy Sĩ đã tăng mạnh sau quyết định trên của SNB. Cổ phiếu của các công ty Thụy Sĩ bao gồm UBS AG đã giảm mạnh, còn CEO của công ty đồng hồ Thụy Sĩ nổi tiếng Swatch Group AG cho biết chính sách mới này sẽ làm tổn thương ngành xuất khẩu Thụy Sĩ. Trong khi đó, Chủ tịch SNB Thomas Jordan lại cho rằng quyết định trên của họ là cần thiết.
Chủ tịch SNB Thomas Jordan
Deutsche Bank AG cho biết thật bất ngờ khi một ngân hàng trung ương uy tín như vậy lại có thể dỡ bỏ một chính sách lâu đời chỉ bằng “một tuyên bố ngắn” như vậy. Các tổ chức trên thế giới đều không thể dự đoán trước được điều gì khi SNB thực hiện một quyết định bất ngờ như vậy.
Các chuyên gia kinh tế nhận định tuyên bố của SNB là “bất ngờ” và mang tính “chấn động” khi quyết định này của họ đã ảnh hưởng đến tất cả mọi người, từ các chuyên gia đầu tư tiền tệ tại Luân Đôn đến các chủ nợ cho vay thế chấp bất động sản tại Ba Lan.
Thụy Sĩ là một quốc gia nổi tiếng thu hút các nhà đầu tư bởi tính ổn định, nhưng quyết định thả nổi đồng Franc đã gợi nhớ lại nhiều thập kỷ trước đây khi các nhà hoạch định chính sách phải bảo vệ đồng Franc do các nhà đầu tư đua nhau mua vào trong thời kỳ khủng hoảng.
Bất ngờ…
Theo khảo sát của hãng tin Bloomberg đối với 22 chuyên gia kinh tế, không ai trong số họ dự đoán được SNB sẽ dỡ bỏ mức sàn tỷ giá nội tệ trong năm 2015, chỉ có 4 chuyên gia kinh tế dự báo rằng Thụy Sĩ có thể sẽ làm điều này trong năm 2016.
Theo số liệu của Bloomberg, đồng Franc có lúc đã tăng 41% lên mức kỷ lục 0,8517 Franc/Euro. Vào lúc 4h40 chiều theo giờ Zurich, đồng Franc đã bớt tăng, xuống còn 1,05478 Franc/Euro, đồng tiền này cũng đã tăng 11% lên 0,9074 Franc/USD.
Thị trường chứng khoán Thụy Sĩ (SMI) đã giảm 9% trong khi cổ phiếu của công ty đồng hồ Swatch Group AG giảm 16%, còn cổ phiếu công ty sản xuất xi măng lớn nhất thế giới Holcim Ltd đã giảm 10%.
Dư chấn của quyết định trên đã lan ra khắp thế giới. Ngân hàng Deutsche Bank AG phải tạm dừng giao dịch điện tử vì lượng giao dịch quá lớn.
Tại Đông Âu, tỷ giá tiền tệ và cổ phiếu ngành ngân hàng giảm mạnh do lo ngại của nhà đầu tư cá nhân gia tăng về việc những nước như Ba Lan và Hungary có thể gặp khó khăn trong việc hoàn trả các khoản vay bằng đồng Franc.
…nhưng cần thiết
Chủ tịch Jordan của SNB cho biết mặc dù quyết định trên của Thụy Sĩ gây bất ngờ cho thị trường nhưng họ không còn cách nào khác bởi việc neo tỷ giá đồng nội tệ không phải là một chính sách bền vững.
Quyết định này của SNB được đưa ra trước 1 tuần trước khi các nhà hoạch định chính sách ECB họp nhóm để thảo luận về các gói kích thích kinh tế mới, bao gồm chính sách nới lỏng định lượng, một động thái có thể gia tăng áp lực đối với tỷ giá Franc/Euro.
Kể từ khi giới thiệu chính sách bảo vệ đồng Franc vào tháng 9/2011, SNB đã chi hàng tỷ Franc để giữ giá cho đồng tiền này và sau khi loại bỏ chính sách này thì Thụy Sĩ cũng có thể tiếp tục can thiệp vào thị trường tiền tệ để ổn định tỷ giá.
Chuyên gia chiến lược Alessandro Bee của Ngân hàng Bank J Safra Sarasin AG cho biết SNB không còn hy vọng gì vào chính sách giá sàn trong tỷ giá tiền tệ nữa bởi đồng USD đang mạnh lên còn ECB đang có dấu hiệu thực hiện QE.
Vào thập kỷ 70, khi chính phủ Thụy Sĩ cũng phải đối phó với tình trạng tăng giá của đồng Franc, nước này đã ra quy định lãi suất âm đối với tài sản của người nước ngoài. Khi chính sách trên không đạt hiệu quả, SNB đã quy định một tỷ giá sàn giữa đồng Franc và đồng Mark của Đức.
Thiệt hại của SNB
Trong thời gian gần đây, SNB thường chi hàng tỷ Franc để can thiệp vào thị trường tiền tệ, hậu quả là SNB đã thâm hụt 19 tỷ Franc trong năm 2010. Do sự can thiệp vào thị trường tiền tệ mà trong năm ngoái, SNB đã dự trữ lượng ngoại tệ trị giá kỷ lục 495,1 tỷ Franc.
Để hỗ trợ cho chính sách lãi suất tiền gửi thấp, SNB cũng đã nới rộng biên độ lãi suất cho vay Libor liên ngân hàng.
Credit Suisse Group AG cho rằng động thái này của SNB cho thấy họ không muốn tiếp tục nới rộng bảng cân đối tài chính, bao gồm dự trữ ngoại hối.
