Sẽ là thú vị khi phân tích mô hình mua bán nợ chéo giữa các ngân hàng, như là giả thiết cho giải bài toán xử lý nợ xấu!
Giả thiết đặt ra là: nếu có 4 ngân hàng cùng với 4 công ty AMC (ngân hàng sở hữu 100% vốn) hình thành một liên minh thực hiện các hoạt động mua bán nợ, thì sẽ đem lại đáp số nào cho bài toán xử lý nợ xấu?
Có thể hình dung sơ đồ mua bán nợ như sau: mỗi ngân hàng A, B, C, D đều sở hữu và chi phối một công ty AMC - chỉ thực hiện nghiệp vụ chính là thu hồi nợ, hoặc nghiệp vụ định giá tài sản.
Một khoản nợ trị giá 2.000 tỷ đồng của ngân hàng A được giao cho công ty AMC 1 ký hợp đồng bán cho AMC 2 của ngân hàng B với kỳ hạn trung bình là 9 tháng, lãi suất thỏa thuận.
Hết thời hạn này, AMC 2 tiếp tục bán khoản nợ cho AMC 3 của ngân hàng C, sau đó nợ được bán cho AMC 4 của ngân hàng D... Với giá trị khoản nợ, lãi suất, các chi phí khác… được thỏa thuận sao cho tổng giá trị mua bán nợ cuối cùng luôn ngang giá nợ cũ là 2.000 tỷ đồng.
Như vậy, kết thúc vòng quay - qua ít nhất 4 lần mua bán nợ - khoản nợ 2.000 tỷ đồng của ngân hàng A vẫn còn nguyên vẹn. Thời điểm bắt đầu mua nợ là quý IV hàng năm và kết thúc vào quý III năm sau cũng nhằm tránh thời điểm chốt số liệu ngày 31/12 hàng năm.
Khi ấy, nợ xấu của ngân hàng đương nhiên sẽ nằm trong khoản mục "nợ phải thu" của báo cáo tài chính, thay vì nằm trong con số và tỷ lệ nợ xấu. Vòng quay này có thể kéo dài 3 - 4 năm, giúp cho khoản nợ luôn "đẹp" trên sổ sách. Dĩ nhiên, nếu chia nhỏ khoản nợ và áp dụng hệ số nhân, hoàn toàn có thể gia tăng số đầu mối mua bán nợ từ 1 thành 2, 2 thành 4, 4 thành 8...
Nếu quả thực các ngân hàng vận dụng cách mua bán nợ chéo giữa các AMC, thì có thể thấy "mạng nhện" này cũng "chằng chịt", khó gỡ không thua kém gì sở hữu chéo cổ phần giữa các ngân hàng.
