Được biết, cuối năm 2011, Ngân hàng TMCP Sài Gòn - SCB là ngân hàng đầu tiên thực hiện tái cơ cấu bắt buộc theo hình thức hợp nhất 3 ngân hàng yếu kém, gồm Đệ Nhất, Việt Nam Tín Nghĩa và SCB.
Để chống đỡ thanh khoản, ngân hàng này đã phải vay tái cấp vốn từ Ngân hàng Nhà nước (NHNN) tới 19.250 tỷ đồng và cuối năm 2013, đã trả hết số nợ gốc và lãi tới 21.804 tỷ đồng.
Động thái lạ của cổ đông lớn
Khi hợp nhất, SCB đã có thay đổi lớn khi các vị trí chủ chốt tại HĐQT, Ban Tổng giám đốc được nắm giữ bởi đại diện nhóm cổ đông lớn đến từ Công ty CP Đầu tư Vạn Thịnh Phát, Công ty CP Đầu tư tài chính Việt Vĩnh Phú…
Cuối tháng 1 vừa qua, SCB bất ngờ thông báo, ông Lee George Lam, Phó Chủ tịch thứ nhất, thành viên HĐQT, đã thôi nhiệm từ ngày 19/1/2015 mà không đưa ra bất kỳ lý do.
Ông Lee George Lam được bổ nhiệm vào HĐQT từ ngày 15/6/2013 - là 1 trong 2 đại diện của cổ đông lớn - Công ty CP Đầu tư tài chính Việt Vĩnh Phú (sở hữu 10% vốn điều lệ ngân hàng) trong HĐQT (cùng với ông Tạ Chiêu Trung, Tổng Giám đốc của Công ty Việt Vĩnh Phú).
Ông Lee George Lam được giới thiệu là Chủ tịch khu vực Đông Dương, Cố vấn cao cấp khu vực châu Á của Macquarie Capital (Hong Kong), đã lặng lẽ ra đi.
Biến động nhân sự tại SCB gây chú ý vì kết quả hợp nhất đã ra đời một ngân hàng quy mô vốn lớn tới 10.583,8 tỷ đồng, đứng thứ 8 trong hệ thống. Ở nhiệm kỳ đầu tiên 2012 - 2017, HĐQT của SCB có 8 thành viên và bà Nguyễn Thị Thu Sương được bầu làm Chủ tịch, ông Vũ Văn Thành là Phó Chủ tịch và ông Trầm Thích Tồn là thành viên HĐQT…
Được biết, bà Sương và ông Tồn đều nắm vị trí quan trọng tại Công ty CP Đầu tư Vạn Thịnh Phát và Công ty CP Đại Trường Sơn (nay đổi tên thành Công ty CP Tập đoàn Saigon Peninsula - là công ty liên kết của Vạn Thịnh Phát). Công ty CP Đầu tư Vạn Thịnh Phát là công ty con thuộc Tập đoàn Vạn Thịnh Phát của doanh nhân nổi tiếng Trương Mỹ Lan (có quy mô vốn điều lệ tới 12.800 tỷ đồng).
Ba năm sau hợp nhất, SCB lại nổi "sóng"
Nhưng chưa được nửa nhiệm kỳ, bà Sương và ông Tồn bất ngờ xin từ nhiệm tại Đại hội cổ đông thường niên năm 2014, dù vẫn bỏ ngỏ khả năng bà Sương sẽ vẫn làm cố vấn cho HĐQT. Người thay thế bà Sương là ông Đinh Văn Thành, thành viên HĐQT. Cơ cấu HĐQT mới của ngân hàng rút xuống chỉ còn 6 người và thay đổi toàn bộ Ban Kiểm soát (còn 3 người).
Có thể thấy, ngân hàng hợp nhất vẫn còn đang bộn bề khó khăn, xử lý nhiều tồn tại về thanh khoản, nợ xấu lớn… thì 3 lãnh đạo chủ chốt đã thôi nhiệm. Sự rút lui này đã dấy lên nghi vấn nhóm cổ đông lớn liên quan đến Công ty CP Đầu tư Vạn Thịnh Phát muốn thay đổi chiến lược đầu tư vào Ngân hàng SCB?
Và mới đây, một thông tin bất ngờ khác là bà Trương Mỹ Lan - Chủ tịch HĐTV Tập đoàn Vạn Thịnh Phát - cùng 9 thành viên gia đình, người liên quan đã được chấp thuận thôi quốc tịch Việt Nam từ ngày 15/1/2015.
Sau đó 4 ngày, Phó Chủ tịch HĐQT Ngân hàng SCB - ông Lee George Lam cũng ra đi - cùng với sự rút lui của đại diện nhóm cổ đông lớn có là tín hiệu về biến động mới tại đây?
Khắc phục thiếu vốn
Suốt 3 năm qua, SCB phải hoạt động dưới sự kiểm soát đặc biệt của NHNN, bao gồm các vấn đề liên quan đến nhân sự, tăng vốn, cổ đông, huy động tiền, cho vay…
Sự hạn chế công bố thông tin về hoạt động tài chính, giao dịch của cổ đông nội bộ ngân hàng, sở hữu cổ phần… càng khiến bất kỳ động thái mới xảy ra tại SCB trở nên… bí ẩn!
Đầu năm 2013, SCB đã được NHNN chấp thuận cho chuyển nhượng cổ phần của các cổ đông hiện hữu cho nhà đầu tư nước ngoài (cá nhân), nhưng các giao dịch này không được công bố cụ thể sau đó.
Tính đến cuối năm 2013, cơ cấu cổ đông của SCB gồm: 3 cổ đông cá nhân nước ngoài chiếm 12,76% cổ phần (vốn điều lệ đạt 12.295 tỷ đồng), 15 cổ đông tổ chức trong nước nắm 22,04% và 3.968 cổ đông cá nhân nắm 64,84%.
Sau hợp nhất, SCB liên tục tăng vốn rất nhanh, từ 10.583,8 tỷ đồng lên 12.295 tỷ đồng. Và năm 2014, tiếp tục đặt kế hoạch tăng vốn điều lệ lên mức 14.295 tỷ đồng bằng nguồn ủy thác từ nước ngoài hoặc phát hành thêm cổ phiếu.
Để duy trì tỷ lệ sở hữu và ảnh hưởng tại SCB, các cổ đông lớn buộc phải "chạy đua" tăng vốn bằng việc đổ thêm lượng tiền thật rất lớn vào ngân hàng. Và đây có thể là một trở ngại cho các cổ đông hiện hữu đang gặp khó khăn về tài chính?
Năm 2014, SCB đặt chỉ tiêu huy động vốn đạt 188.100 tỷ đồng, cho vay tăng tới 76% lên 156.988 tỷ đồng, kiểm soát nợ xấu dưới 3%, lợi nhuận trước thuế đạt 121 tỷ đồng (năm 2013 đạt 60 tỷ đồng).
