Tính đến thời điểm hiện tại, mới có 8 NHTMCP công bố báo cáo tài chính hợp nhất với tổng tài sản là 1,11 triệu tỷ đồng. Đây cũng là nhóm các ngân hàng có tổng tài sản lớn nhất, chiếm thị phần lớn trong khối NHTMCP.
Năm 2014 được đánh giá khó trong trong việc tìm đầu ra nên hầu hết các ngân hàng đều có tốc độ tăng trưởng huy động vượt xa tăng trưởng tín dụng ngoại trừ Techcombank và SHB. Trong đó, Techcombank tăng trưởng tín dụng 14,28% nhưng tăng trưởng huy động chỉ 9,55%; còn SHB tăng trưởng tín dụng chỉ vượt huy động không đáng kể với tăng trưởng tín dụng 36,05% còn huy động tăng 35,76%.
Ở nhóm còn lại, Eximbank có sự chênh lệch mạnh nhất với tăng trưởng tín dụng vỏn vẹn 4,55% nhưng huy động tăng tới 27,56%. Có thể nói, với tốc độ tăng trưởng tín dụng thấp như vậy khó có thể kỳ vọng KQKD khả quan tại Eximbank.
Khác với nhóm NHTMCP Nhà nước, tỷ lệ cho vay/huy động ở các NHTMCP thấp hơn nhiều. Tính đến 31/12/2014, chỉ có Eximbank và SHB đang có tỷ lệ này vượt quá 80% còn tại các ngân hàng khác đều dưới ngưỡng cảnh báo của NHNN. Thậm chí, MBB và Techcombank chỉ quanh mốc 60%.
Với tỷ lệ LDR thấp như vậy cho thấy năm 2014 khả năng hấp thụ vốn của doanh nghiệp nói riêng cũng như nền kinh tế nói chung rất thấp.
Bất chấp khó khăn trong đầu ra, năm 2014 vẫn có những ngân hàng lách qua khe cửa hẹp để đạt kết quả kinh doanh tốt. Cụ thể, SHB với cú tăng tốc tín dụng lên 36,05% giúp lãi thuần tăng 22,5%; hay Techcombank mặc dù tín dụng chỉ tăng 14,28% nhưng thu nhập lãi thuần tăng 33,1%.
Ở nhóm trung bình ACB tiếp tục duy trì ổn định với tăng trưởng tín dụng thấp hơn toàn ngành, chỉ 8,52% cùng lãi lãi thuần tăng 4,4% hay MBB tăng trưởng tín dụng 14,62% cho thu nhập lãi thuần tăng 6,8%.
Ngân hàng Quốc dân – NCB là ngân hàng vừa vượt qua cơn “bạo bệnh” nên dù cố gắng tăng trưởng tín dụng gần 24% nhưng lãi thuần tăng 0,7%.
Đáng thất vọng nhất là Sacombank và Eximbank, 2 ngân hàng thuộc tốp đầu khối cổ phần có lãi thuần giảm gần 1% trong đó Sacombank có tăng trưởng tín dụng khá cao, hơn 15,7%.
Những chênh lệch giữa các ngân hàng về 2 chỉ số tăng trưởng tín dụng và tăng trưởng lãi thuần cho thấy hiệu quả trong hoạt động tín dụng tại các ngân hàng cũng như chiến lược phát triển kinh doanh. Với ngân hàng tín dụng tăng trưởng thấp nhưng lãi thuần cao rõ ràng chất lượng cho vay tốt, khả năng kiếm lời từ hoạt động cho vay hiệu quả. Với những ngân hàng tăng trưởng tín dụng cao nhưng lãi thuần giảm hay tăng nhẹ không chỉ vì hoạt động tín dụng kém mà có thể năm 2014 ngân hàng điều chỉnh lãi suất thấp hơn cho khách hàng. Đây là một chiến lược kinh doanh mang tính dài hạn nhằm giữ chân hoặc lôi kéo thêm khách hàng.
Nếu như tăng trưởng tín dụng là mũi thương nhằm kiếm lợi nhuận thì trích lập dự phòng rủi ro chính là khiên che chắn cho ngân hàng. Tùy vào từng khẩu vị rủi ro của ngân hàng mà cách ứng xử cũng khác nhau
Theo số liệu các ngân hàng báo cáo, tính đến 31/12/2014 tất cả các ngân hàng đều có tỷ lệ nợ xấu dưới 3%. Một số giảm mạnh như NCB từ 6% xuống còn 2,52%; hay SHB từ 5,6% xuống 2,02%. Trong khi đó, Eximbank và MBB nợ xấu năm 2014 lại tăng cả tuyệt đối và tương đối so với năm 2013. Cụ thể, Eximbank có tỷ lệ nợ xấu cuối 2014 là 2,46% tương đương với 2.143 tỷ đồng (năm trước chỉ 1,98% tương đương 1.650 tỷ đồng, tăng 29,9%); MBB có tỷ lệ nợ xấu 2,84% tương đương 2.860 tỷ đồng (năm 2013 chỉ 2,44% tương đương 2.145 tỷ đồng, tăng 33,3%).
Chính nợ xấu và cách ứng xử với nợ xấu tạo ra điểm nhấn ở Eximbank và SHB trong mùa báo cáo KQKD. Với SHB, năm 2014 chấm dứt chuỗi ngày vật lộn với nợ xấu Vinashin khi khoản nợ xấu 1.228 tỷ đồng đã được ngân hàng xử lý xong. Để làm được điều đó, SHB đã mạnh tay trích lập dự phòng 638 tỷ đồng. Hệ quả lợi nhuận của SHB chịu ảnh hưởng rất lớn.
Cụ thể, lợi nhuận trước trích lập dự phòng SHB là 1.661 tỷ đồng tăng 90% so với cùng kỳ 2013 nhưng sau trích lập chỉ tăng vỏn vẹn 2% do năm 2013 ngân hàng thậm chí được hoàn nhập dự phòng 128 tỷ đồng.
Nếu như SHB là ví dụ về KQKD khả quan thì Eximbank khiến nhiều cổ đông thất vọng . Đặt trong bối cảnh ngân hàng có tổng tài sản hơn 160 ngàn tỷ đồng thì việc công bố lợi nhuận trước thuế cả năm chỉ 68,7 tỷ đồng khiến không ít người bất ngờ.
Tuy nhiên, điều này hoàn toàn có thể lý giải được khi nhìn vào số trích lập dự phòng rủi ro của Eximbank năm 2014, gấp gần 3 lần so với năm 2013, từ 300 tỷ đồng lên 869 tỷ đồng. Đẩy mạnh trích lập dự phòng rủi ro, có thể thấy Eximbank cũng như SHB lựa chọn năm 2014 để dọn dẹp bảng cân đối kế toán của ngân hàng nhưng tín dụng tăng trưởng thấp khiến kết quả của Eximbank nhuốm màu u buồn.
Dù chưa phải toàn bộ nhưng cũng là phần lớn bức tranh về tình hình kinh doanh hệ thống ngân hàng. Những mảng sáng tối đan xen nhưng cho thấy có lẽ “cơn bĩ cực” đã thực sự qua còn đến “thời thái lai” hay chưa vẫn là câu hỏi để ngỏ.
Đọc thêm: So găng 3 tam trụ BIDV, Vietcombank, Vietinbank
SSI Research: Năm 2015 cổ phiếu ngân hàng sẽ tạo đáy
