Trong báo cáo mang tên "Tiền đồng giảm giá" công bố ngày 20/8, HSBC nhận định mức độ ảnh hưởng của việc điều chỉnh cơ chế xác định tỷ giá đồng Nhân dân tệ của Trung Quốc đang được cảm nhận ở khắp các đồng tiền Châu Á, riêng đồng VND phải đối mặt với nhiều áp lực gia tăng.
Kể từ khi trung Quốc điều chỉnh cơ chế xác định tỷ giá đồng Nhân dân tệ ngày 11/8/2015, NHNN đã nới biên độ giao dịch 2 lần, từ +/-1% lên +/-3%, và cũng tăng tỷ giá USD/VND bình quân lên 1%. Đồng VND theo đó đã có phản ứng, giảm gần 3% so với đồng USD trong tuần qua.
HSBC cho rằng NHNN có thể phải phá giá đồng VND thêm 2% nữa từ nay đến cuối năm khi đồng Nhân dân tệ giảm giá sẽ tạo ra một môi trường cạnh tranh gay gắt hơn cho hàng xuất khẩu của Việt Nam.
Ngân hàng này nâng dự báo đối với cặp tỷ giá USD/VND từ 21.800 lên 22.830 vào cuối năm 2015 và từ 22.300 lên 23.300 vào cuối năm 2016.
Phân tích kỹ hơn, HSBC cho rằng Trung Quốc là một đối tác thương mại quan trọng của Việt Nam, chiếm tới 21% tổng giá trị thương mại. Cho nên một đồng Nhân dân tệ yếu hơn sẽ làm trầm trọng hơn nỗi lo ngại rằng xuất khẩu sang Trung Quốc sẽ giảm sút, từ đó có thể đẩy cán cân thương mại của Việt Nam rơi vào ngưỡng thâm hụt sâu hơn. Thậm chí, vấn đề đáng quan tâm hơn là việc Trung Quốc là đối thủ cạnh tranh xuất khẩu chính yếu của Việt Nam, đặc biệt ở các mặt hàng sản xuất.
Trong khi đó, NHNN đã nhấn mạnh trong tuyên bố của mình rằng việc phá giá tiền đồng lần này là một bước đi cần thiết để đảm bảo các nhà xuất khẩu của Việt Nam duy trì năng lực cạnh tranh trên các thị trường quốc tế.
HSBC đánh giá nỗi lo sợ tỷ giá sẽ làm tổn thương khả năng cạnh tranh hàng xuất khẩu của Việt Nam là có căn cứ. Trước khi giảm giá tiền đồng và nới biên độ giao dịch lần gần đây nhất, quyết định đảm bảo sự ổn định đồng VND của NHNN đã khiến VND là một trong những đồng tiền mạnh nhất Châu Á trong năm 2015.
Điều này có nghĩa rằng ở cả 2 cách tính là tỷ giá hối đoái hiệu quả danh nghĩa (NEER) và tỷ giá hối đoái hiệu quả thực (REER), đồng VND về cơ bản đã tăng giá.
HSBC ước tính đồng VND đã tăng 9% so với năm trước trên cơ sở tính tỷ giá hối đoái hiệu quả thực. Đây là mức độ tăng giá nhanh nhất kể từ năm 2000.
Điều này cũng đã được NHNN thể hiện rõ khi cho rằng quyết định giảm giá đồng VND là một động thái đón đầu để giảm áp lực tỷ giá trước khả năng Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (FED) bắt tay vào chu kỳ tăng lãi suất.
Không giống như cách đây vài năm, NHNN hiện nay có nhiều dư địa để thực hiện việc giảm giá tiền đồng. Lạm phát đang ở mực thấp lịch sử nhờ vào giá dầu trên toàn cầu giảm, và có ít lo ngại việc tỷ giá suy yếu sẽ dẫn đến việc giá cả tăng vọt. Thêm nữa, lãi suất thực cao hơn cũng giảm thiểu nhiều rủi ro từ các dòng vốn nội địa chảy ra ngoài.
Đồng VND thời gian tới sẽ diễn biến ra sao?
Việc giảm giá mạnh tiền đồng trong tuần qua phản ánh những khó khăn khách quan đối với đồng VND, chủ yếu là do đồng Nhân dân tệ suy yếu trong thời gian gần đây.
HSBC dự báo đồng Nhân dân tệ sẽ còn giảm giá thêm khi Ngân hàng trung ương Trung Quốc cho phép thị trường quyết định tỷ giá trong khi cũng đang áp dụng chính sách nới lỏng tiền tệ của mình.
Theo HSBC, điều này cũng có nghĩa rằng NHNN sẽ phải thực hiện giảm giá đồng VND thêm nữa nếu muốn các doanh nghiệp xuất khẩu của Việt Nam duy trì năng lực cạnh tranh với Trung Quốc. Ngoài ra, nếu như FED bắt đầu tăng lãi suất trong năm nay, đồng VND cũng đối mặt với thêm áp lực.
NHNN có nguồn dự trữ ngoại tệ có thể sử dụng để duy trì một vài ngoại tệ ổn định, và mặc dù NHNN đã cải thiện nguồn dự trữ ngoại tệ, nhưng mức dự trữ vẫn đang thấp hơn so với hầu hết các thông lệ. Nếu tỷ lệ dự trữ ngoại tệ của NHNN được sử dụng để cấp vốn cho các dự án Chính phủ, điều này sẽ khiến NHNN thiếu cơ sở để thực hiện cam kết của mình.
Tuy nhiên, HSBC cho rằng đồng VND sẽ không bị phá giá mạnh từ nay về sau.
Hiện nay, kinh tế Việt Nam thực sự là một trong những điểm sáng trong khu vực Châu Á. Nhu cầu nội địa hồi phục và cán cân thanh toán cân bằng hơn cộng với mức độ lạm phát thấp và lãi suất thực tế khá cao cho phép các chính sách tỷ giá trở nên linh động hơn trong khả năng kiểm soát nhu cầu USD.
Ngoài ra, nợ nước ngoài của Việt Nam cao hạn chế khả năng NHNN phá giá đồng VND quá nhanh.
Vì vậy, HSBC dự báo đồng VND sẽ giảm giá thêm 2% so với USD trong năm 2015 và thêm 2% nữa trong năm 2016.
