 | |
| TS. Cấn Văn Lực |
Đánh giá động thái này của cơ quan quản lý, TS. Cấn Văn Lực cho rằng, chủ trương này là phù hợp, thực hiện đúng như Nghị quyết của Chính phủ yêu cầu các tập đoàn, tổng công ty Nhà nước phải thoái vốn khỏi các CTTC.
Tại sao ông lại cho rằng, việc NH tham gia tái cơ cấu CTTC là bước đi phù hợp?
Vì hoạt động NH và CTTC khá "gần gũi" và đan xen lẫn nhau. Ví dụ NH và CTTC đều cung cấp một số sản phẩm tín dụng tiêu dùng như cho vay trả góp để mua phương tiện đi lại, trang thiết bị gia đình... Hoạt động của CTTC hẹp hơn, nhưng về tín dụng có thể chỉ khác NH về phân khúc khách hàng, sản phẩm, cách thức tiếp cận khách hàng, quản trị rủi ro...
Thực tế cho vay tiêu dùng của CTTC gắn với rủi ro cao do đối tượng khách hàng phi chuẩn, lại chủ yếu cho vay tiêu dùng qua điểm giới thiệu dịch vụ; quy trình, thủ tục cho vay đơn giản, thời gian giải ngân nhanh. Trong khi đó, khả năng CTTC quản trị rủi ro và năng lực điều hành hạn chế. Chính vì vậy, trong thời gian qua, hoạt động của các CTTC rất yếu kém và cần phải được tái cơ cấu. Nên nếu có sự tham gia của NH có kinh nghiệm về quản trị điều hành sẽ đẩy nhanh quá trình này.
Mặt khác, tiềm năng tín dụng tiêu dùng tại Việt Nam còn rất lớn với dân số trẻ, số người tiếp cận với dịch vụ NH chưa nhiều... nên việc các NH mua lại CTTC có thể sẽ chuyển toàn bộ mảng cho vay tiêu dùng sang công ty này nhằm chuyên môn hóa mảng tín dụng tiêu dùng. Song, bước chuyển này cũng đòi hỏi các NH nâng cao kỹ năng nghiệp vụ và tăng cường giám sát vì cho vay tiêu dùng rủi ro cao hơn.
Nhưng nhiều NH hiện vẫn đang cho vay tiêu dùng khá tốt mà không cần qua CTTC?
Nếu NHNN không bắt buộc các NH phải chuyển mảng tín dụng này sang CTTC thì các NHTM có thể thực hiện cho vay song song. Vì cho vay bán lẻ có hàng trăm hình thức cho vay chứ không chỉ riêng cho vay tiêu dùng. Nhưng, nếu NHNN yêu cầu các NH phải chuyển mảng tín dụng tiêu dùng sang CTTC thì cần phải làm rõ khái niệm và định lượng rõ phạm vi tiêu dùng. Bởi, nếu không vạch rõ ranh giới thì các NH rất dễ áp dụng sai. Ngay cả việc cho phép các NH bán chéo sản phẩm cũng phải quy định rõ vì từ trước tới nay, các NH thực hiện bán chéo sản phẩm rất rộng. Hoặc ví dụ như phạm vi vay tiêu dùng qua hình thức thẻ tín dụng, cho vay mua sắm... có bị thu hẹp hay được mở rộng hơn trước cũng cần được định hướng rõ nét hơn.
Theo ông, có nhất thiết là NH phải mua lại CTTC hay không?
Tôi nghĩ ở đây cơ quan quản lý cũng đã tính toán rất kỹ khi đưa ra yêu cầu này. Với tư cách là người quản lý thì NHNN cần phải phân tích nhiều khía cạnh. Hoạt động của các đơn vị kinh tế, mà NH cũng là một trong số đó, đều có mục tiêu tìm kiếm lợi nhuận và họ cho rằng cách thức, hệ thống đánh giá rủi ro của mình tốt. Nhưng nếu chỉ tin như vậy, đặc biệt trong thị trường tài chính, thì không đủ. Thực tế có nhiều cuộc khủng hoảng tài chính, kể cả cho vay tiêu dùng, bắt nguồn từ rủi ro thông tin bất cân xứng trong hệ thống tài chính.
Lấy hình ảnh giữa cây và rừng, mỗi cây (DN, NH) có thể nhìn thấy họ chứ không thể nhìn thấy hết rừng (hệ thống tài chính). Mà rủi ro của mỗi NH bao giờ cũng mang tính hệ thống, lan tỏa, nó khác với một DN trong ngành sản xuất kinh doanh. Nên các quy định trong lĩnh vực tài chính NH thường chặt chẽ, thận trọng hơn so với các lĩnh vực khác.
Theo ông, để CTTC hoạt động hiệu quả thì cần có giải pháp gì?
Điều quan trọng là NH phải có phương án huy động vốn cho CTTC, vì trước đây CTTC không được phép nhận tiền gửi, nguồn vốn hoạt động chủ yếu là đi vay TCTD khác, phát hành trái phiếu nên chi phí vốn cao. Việc kiểm soát rủi ro cho vay tiêu dùng nhất là đối với khách hàng phi chuẩn cần phải chặt chẽ hơn. Bài toán chi phí hoạt động đảm bảo hiệu quả hơn khi CTTC có thể tận dụng những nguồn lực sẵn có từ phía NH như hệ thống công nghệ, quy trình chấm điểm, cán bộ tín dụng…
Xin cảm ơn ông!
