Ngày càng "teo tóp"
Nhận thấy xu hướng hoạt động đã có hiệu quả và ổn định, nhiều cổ đông bắt đầu cho rằng đã đến lúc các NHTMCP phải thực hiện nghĩa vụ trả lợi tức, điều mà lâu nay họ phải chịu thiệt thòi hơn các cổ đông sở hữu mã cổ phiếu ngành sản xuất-dịch vụ khác. Qua tìm hiểu của phóng viên TBNH, không nhiều NHTMCP chi trả cổ tức đúng như tinh thần mà các kỳ ĐHCĐ đưa ra. Thậm chí, ở một số NH nằm trong diện tái cơ cấu, tỷ lệ cổ tức chi trả cho cổ đông hiện nay giảm còn 2-3%. So với lãi suất tiết kiệm ở mức trần hiện nay thì tỷ lệ chi trả cổ tức ở các nhà băng nhỏ còn chưa bằng một nửa.
Với những NH có tiềm lực mạnh cũng thể hiện sự "chi li" trong việc trả cổ tức. Đơn cử, MB lãi sau thuế tăng cao nhưng chỉ tạm ứng cổ tức bằng tiền cho cổ đông đợt 1/2014 với tỷ lệ 7%. LienVietPost Bank cũng công bố tạm ứng cổ tức đợt 1/2014 ở mức 3%... Trước đó, Eximbank cho biết trả cổ tức 4%/mệnh giá (1 cổ phiếu được nhận 400 đồng). Tuy nhiên, Eximbank cũng thông báo cho cổ đông biết: áp dụng Thông tư số 84/2008/TT-BTC của Bộ Tài chính, cổ đông cá nhân sẽ bị khấu trừ thuế thu nhập cá nhân 5% trên cổ tức được nhận. Vì thế, giá trị cổ tức mà cổ đông được nhận từ Eximbank, sau khi trừ thuế, không đáng kể.
Nhiều NH sau khi ổn định vẫn "quên" nghĩ đến quyền lợi của cổ đông
Thậm chí, một số NH vài năm nay mất luôn khả năng chi trả cổ tức, với lý do dùng mọi nguồn lực, kể cả lợi nhuận đạt được để phục vụ cho mục tiêu tái cấu trúc. Ví dụ như trong báo cáo tài chính của Techcombank quý III/2014 cho thấy, tỷ lệ thu nhập ròng từ hoạt động dịch vụ trên tổng thu nhập hoạt động của nhà băng này 9 tháng đầu năm 2014 đạt mức 17%, cao hơn tỷ lệ tăng 12% cùng kỳ năm trước. Nhưng Techcombank vẫn "khất" cổ tức.
Trường hợp của DongABank cũng không khá hơn, trong báo cáo của NH này viết rõ "Lợi nhuận trước thuế trong 6 tháng đầu của DongA Bank đã đạt được trên 286 tỷ, đạt hơn 50% kế hoạch năm 2014. Trong bối cảnh khó khăn này, kết quả trên đã phản ánh sự nỗ lực phấn đấu của tập thể Ban lãnh đạo và nhân viên DongA Bank trong việc hoàn thành chỉ tiêu lợi nhuận do ĐHCĐ lần thứ 22 đề ra. Tuy vậy, DongA Bank vẫn quyết định không chia cổ tức đợt 1/2014". Ngay như BIDV, chỉ tính lợi nhuận kiếm được từ kênh tín dụng cũng đã có lãi từ dịch vụ tăng 16,8% đạt 2.019 tỷ đồng nhưng vẫn chưa có thông tin về tỷ lệ chia cổ tức.
Cổ đông đòi quyền lợi
Khi được hỏi, lãnh đạo các NH đều than rằng, do bối cảnh khó khăn của thị trường vừa qua đã ảnh hưởng đến hoạt động NH nên kết quả lợi nhuận thu về không như kỳ vọng, ảnh hưởng đến cổ tức. Theo đó, không chỉ hoãn đợt 1, mà việc chi trả cổ tức năm 2014 cho cổ đông là bao nhiêu tại một số NHTMCP cũng chưa xác định được con số.
Đơn cử, lãnh đạo của DongABank cho biết, trong những tháng cuối năm, DongA Bank vẫn tiếp tục nỗ lực đẩy mạnh kinh doanh, tập trung giải quyết giảm thiểu nợ xấu cùng với việc thực hiện các chiến lược quan trọng của NH. Chính vì vậy, sau khi có báo cáo quyết toán năm 2014, HĐQT mới trình cổ đông xem xét và quyết định tỷ lệ cổ tức được chia trong năm 2014 là bao nhiêu.
"Quyết định này đưa ra nhằm đảm bảo cho các hoạt động của NH tiếp tục được triển khai một cách có hiệu quả và chặt chẽ trong việc trích lập dự phòng rủi ro đầy đủ theo đúng quy định của NHNN, giúp DongA Bank hoạt động ngày càng hiệu quả và ổn định hơn trong tương lai, HĐQT rất mong Quý cổ đông ủng hộ quyết định này, thông hiểu tình hình khó khăn chung và cùng chia sẻ khó khăn với các hoạt động của NH trong giai đoạn hiện nay", vị lãnh đạo trên chia sẻ.
Thực tế, không chỉ DongABank, phần lớn mục tiêu lợi nhuận đề ra năm nay cũng được các NH tính toán kỹ và thận trọng khi xây dựng kế hoạch mới. Do đó, hầu hết lãnh đạo NH cho biết tỷ lệ chia cổ tức cũng có chiều hướng thay đổi, giảm dần so với kế hoạch dự kiến chi trả ban đầu.
Chẳng hạn, tại Sacombank, với lý do tình hình kinh tế năm 2014 tiếp tục khó khăn, biên độ lãi suất và tỷ lệ phí dịch vụ sẽ còn tiếp tục giảm thêm để tạo điều kiện thúc đẩy sản xuất kinh doanh, chi phí tăng cho công tác xử lý nợ và củng cố hoạt động nên tỷ suất sinh lời có thể giảm hơn so năm 2013. Vì vậy, cổ tức năm 2014 của Sacombank dự kiến ở mức từ 10% - 12% đưa ra trong ĐHCĐ ngày 25/4/2013 có thể sẽ bị điều chỉnh giảm.
Có thể nhận thấy, hiện nay ở một số NH, trước áp lực tái cơ cấu nên khả năng sẽ không còn lợi nhuận để chi trả cổ tức, do nợ xấu cao và cổ đông phần nào sẽ phải cùng chia sẻ. Tuy nhiên, một luồng ý kiến khác lại cho rằng, khó có thể tránh được việc giấu bớt lợi nhuận để không phải chia cổ tức nhiều cho cổ đông trong lúc này. Ngược lại, nhiều NH liên tục báo lãi, dù không được như kỳ vọng song tỷ lệ lãi 80-90% không phải con số nhỏ. Tỷ lệ chia thưởng tại NH cho các lãnh đạo vẫn rất cao, trong khi cổ tức vẫn "đì đẹt" là không công bằng.
Với vị thế của người quan sát, TS. Cao Sỹ Kiêm cho rằng, lợi nhuận của một số NHTMCP năm 2014 sẽ còn khó khăn, do nợ xấu tăng. Vì thế, kỳ vọng vào tỷ lệ cổ tức của các cổ đông cao hơn năm trước là điều không thực tế. Tuy nhiên, cổ đông đang nắm giữ cổ phiếu ngành NH hiện không biết kỳ vọng gì ngoài cổ tức, trong khi NH vẫn làm ăn có lãi thì ít nhiều cũng nên đáp ứng được điều này. "Khi nền kinh tế quá khó khăn các NH có thể nợ cổ tức, nhưng khi đã hoạt động có lãi thì NH buộc phải công bằng với những người đã góp vốn để vận hành hệ thống", TS. Kiêm nhấn mạnh.
