Đã lâu lắm rồi, việc huy động vốn trung, dài hạn của các NH mới thuận lợi như hiện nay. Đó là chia sẻ của một lãnh đạo NHTM với phóng viên TBNH về tình hình huy động vốn hiện nay của các NH.
Hoạt động nghiệp vụ tưởng như đơn giản của NH là huy động vốn, ngay chỉ với vốn ngắn hạn, nhiều người trong ngành NH chưa quên các kỷ lục của thời kỳ trước năm 2011. Khi đó, tăng trưởng tín dụng và nền kinh tế khá nóng, lạm phát ở mức cao, thanh khoản hệ thống khó khăn, lãi suất huy động của hệ thống NH tăng kỷ lục, thậm chí tình trạng chèo kéo khách hàng giữa các nhà băng diễn ra phổ biến.
Đặc biệt trước đó, cuộc đua lãi suất bùng nổ vào năm 2008, biểu hiện đầu tiên là sự leo thang của lãi suất qua đêm trên liên NH với các kỷ lục 20%/năm rồi 25%/năm liên tục bị đánh đổ và đỉnh điểm là mức chào 27%/năm. Thời điểm đó, lãi suất huy động tại các NH cũng ở mức 20%/năm.
Với bối cảnh như vậy, việc huy động vốn, nhất là vốn cho dài hạn càng khó khăn gấp bội. Thậm chí, trên bảng lãi suất huy động vốn của các NHTM hình thành đường biểu diễn "siêu phẳng" khi ở tất cả các kỳ hạn từ 1 tháng đến 36 tháng đều có chung một mức lãi suất. Một trong những khó khăn trong thời điểm đó chính là thị trường bất động sản hấp dẫn, thị trường vàng biến động lớn, lướt sóng chứng khoán, găm giữ USD vẫn có khả năng sinh lời, đã cạnh tranh với kênh đầu tư tiền gửi tiết kiệm.
Chẳng hạn, năm 2009 giá vàng đã tăng tới gần 25% so với đầu năm 2008 đã khiến nhiều người kỳ vọng giá vàng tiếp tục tăng; bất động sản cũng sốt ở tất cả các phân khúc nên thu hút nguồn tiền nhàn rỗi trong dân gửi NH rất khó khăn…Và cũng phải thừa nhận, kỷ luật thị trường lúc đó còn lỏng lẻo, các NH tùy tiện lao vào cuộc đua lãi suất, chèo kéo; tranh giành khách hàng của nhau bằng nhiều "chiêu" lách luật.
Tuy nhiên, bằng hàng loạt các Nghị quyết, Chính phủ đã chỉ đạo và đưa giải pháp mục tiêu hàng đầu cho giai đoạn 2011 - 2015 là ổn định kinh tế vĩ mô, trong đó giao trọng trách cho NHNN điều hành CSTT phải kiểm soát được mức lạm phát. Từ đó, kỷ luật thị trường được thiết lập.
Mặc dù nền kinh tế cũng phải đánh đổi khi hàng loạt DN phải phá sản, tăng trưởng GDP thấp; hệ thống NH phải tái cơ cấu, xử lý nợ xấu… nhưng kinh tế vĩ mô ổn định, thể hiện rõ qua mức tăng của chỉ số lạm phát giảm qua từng năm. Đặc biệt, với chỉ số giá tiêu dùng (CPI) tháng 8/2014 tăng 0,22% so với tháng trước và so với cùng kỳ tăng 4,31%, theo nhận định mới đây của Chính phủ, lạm phát năm 2014 chỉ quanh mức 5%.
Với diễn biến ngày càng củng cố vững chắc các yếu tố kinh tế vĩ mô như trên, vị thế của tiền đồng được nâng cao, tạo điều kiện cho hệ thống NH huy động vốn dài hạn.
Thống kê trên trang thông tin điện tử laisuat.vn cho thấy, nhiều NH đã giảm lãi suất huy động VND kỳ hạn dưới 6 tháng thấp hơn trần quy định 6%/năm của NHNN. Đơn cử, lãi suất huy động kỳ hạn 1 tháng tại SeABank là 5,5%/năm; tại ACB 5,3%/năm. Kỳ hạn 3 tháng tại 2 NH trên lần lượt là 5,7%/năm và 5,4%/năm. Lãi suất huy động của ABBank ở kỳ hạn từ 1 - 3 tháng cùng mức 5,8%/năm. Thậm chí, như tại Vietcombank kỳ hạn 3 tháng lãi suất huy động còn 5,3%/năm và 6 tháng còn 5,5%/năm; BIDV kỳ hạn 1 tháng còn 4,5%/năm và 3 tháng còn 5,75%. Trong khi đó, đa số các NH hiện nay niêm yết lãi suất huy động VND ở kỳ hạn 12 tháng từ 6,5%/năm đến trên 7%/năm.
Do vậy, nếu khách hàng gửi tiết kiệm ở kỳ hạn dài sẽ được hưởng lãi suất cao hơn. Theo khảo sát của phóng viên TBNH tại nhiều điểm giao dịch của NH, với nhận định thị trường lãi suất sẽ tiếp tục ổn định và theo xu hướng giảm, hiện nay khá nhiều người gửi tiền chuyển sang gửi các kỳ hạn dài để hưởng lợi về lãi suất.
Tại buổi họp báo thường kỳ tháng 8/2014 của NHNN mới đây, Phó thống đốc NHNN - bà Nguyễn Thị Hồng cho biết, trong bối cảnh hiện nay, các TCTD hoàn toàn có thể tự cân đối về giá vốn đầu vào và tự cân đối cơ cấu nguồn vốn ngắn hạn, trung, dài hạn để đưa ra mức lãi suất. Theo đó, các NHTM có thể hạ lãi suất với kỳ hạn ngắn và giữ nguyên mức lãi suất huy động ở kỳ hạn dài.
Phó thống đốc Nguyễn Thị Hồng cũng khẳng định, từ nay tới cuối năm 2014, NHNN giữ ổn định các mức lãi suất điều hành. Bên cạnh các kênh đầu tư bất động sản, chứng khoán, vàng đang yếu thế, cùng với thông điệp ổn định lãi suất điều hành của NHNN cũng sẽ tạo thêm niềm tin để người dân gửi tiền nhàn rỗi vào NH với các kỳ hạn dài và tạo cơ hội cho các nhà băng huy động được vốn trung và dài hạn trong thời gian tới.
