Bitcoin bên bắt, bên thả

Chiều 14.10, đại diện Viện KSND tỉnh Khánh Hòa xác nhận cơ quan này vừa ban hành các quyết định hủy quyết định khởi tố vụ án, khởi tố bị can tội “kinh doanh trái phép” của Cơ quan CSĐT - Công an tỉnh Khánh Hòa đối với các ông Nguyễn Văn Minh, Nguyễn Duy Trinh, Nguyễn Văn Thông (cùng trú P.Phước Hải, TP.Nha Trang).

Cơ quan điều tra nói có tội

Ngày 15.3, Cơ quan CSĐT - Công an tỉnh Khánh Hòa khám xét khẩn cấp công ty tư vấn xây dựng của ông Minh và công ty thương mại - dịch vụ của ông Thông, tại cùng địa chỉ ở đường Lê Hồng Phong, P.Phước Hải. Công an tạm giữ gần 500 triệu đồng cùng nhiều máy vi tính, giấy tờ, tài liệu liên quan…

Quá trình điều tra, công an xác định các ông Thông, Minh, Trinh sử dụng thiết bị công nghệ thông tin để khai thác, mua bán bitcoin và các loại tiền ảo khác. Ngày 4.6, Cơ quan CSĐT ra các quyết định khởi tố vụ án, khởi tố bị can đối với các ông Minh, Trinh, Thông cùng về tội “kinh doanh trái phép”.

Trao đổi với PVThanh Niênhôm qua, một lãnh đạo Cơ quan CSĐT - Công an tỉnh Khánh Hòa cho biết sau khi vụ án được Viện KSND tỉnh hủy bỏ, Cơ quan CSĐT vẫn bảo lưu quan điểm khởi tố và đã có văn bản kiến nghị gửi đến Viện KSND tối cao để xem xét lại các quyết định của Viện KSND tỉnh Khánh Hòa.

“Mục tiêu của những người trên là đầu tư để thu lợi nhuận. Trên thực tế, họ đã giao dịch rất nhiều, với số lượng rất lớn tiền thật ở nhiều ngân hàng. Vụ việc này cũng tương tự vụ án ở Hải Phòng, đã xét xử một người. Nhưng câu hỏi lớn ở đây là tại sao cùng một hành vi, nhưng có địa phương đã xét xử và bản án đã có hiệu lực, còn ở Khánh Hòa thì lại cho rằng không có căn cứ”, vị này nói.

Viện Kiểm sát nói không

Theo ông Võ Ngọc Sang, Phó viện trưởng Viện KSND tỉnh Khánh Hòa, quan điểm của Viện KSND tỉnh trong vụ này là hành vi của các ông Thông, Minh, Trinh không cấu thành tội “kinh doanh trái phép”. Vì kinh doanh, mua bán bitcoin và các loại tiền ảo khác không phải là kinh doanh tiền tệ; bitcoin và tiền ảo không nằm trong danh mục hàng hóa kinh doanh bị cấm; việc thực hiện giao dịch, mua bán, trao đổi chỉ bằng thỏa thuận trong một nhóm người sử dụng tiền ảo; hoạt động khai thác bitcoin không phải là hoạt động kinh doanh thương mại.

Trong khi đó, theo ông Hồ Sỹ Niêm, Trưởng phòng 9, Cục Cảnh sát hình sự (C45), Bộ Công an, ngoài vụ án ở Khánh Hòa, một số địa phương khác đã thỉnh thị các cơ quan tố tụng T.Ư về việc xử lý các vụ án có liên quan đến bitcoin. “Chúng tôi có trao đổi với Khánh Hòa với quan điểm thực tế ở địa phương như thế nào thì họ căn cứ vào quy định pháp luật để vận dụng chứ không thể áp vụ này vào vụ khác được”, ông Niêm nói và cho biết năm 2013, C45 đã thụ lý một vụ án “kinh doanh trái phép” có liên quan bitcoin tại Hải Phòng và đã được TAND TP.Hải Phòng đưa ra xét xử. Tuy nhiên, tính chất vụ án này không giống vụ ở Khánh Hòa bởi hành vi vi phạm ở đây không chỉ là bitcoin mà còn liên quan đến cả hệ thống kinh doanh, hoạt động của doanh nghiệp.

Luật sư: cần đưa vào luật

Luật sư Nguyễn Văn Hậu, Phó chủ tịch Hội Luật gia TP.HCM, cho rằng bitcoin xuất hiện ngày càng nhiều trong hoạt động thương mại qua mạng internet với nhiều nguy cơ nhưng dường như cơ quan chức năng đang lúng túng trong việc xử lý. “Nếu xử lý về hành vi kinh doanh trái phép hay lừa đảo chiếm đoạt tài sản đều thấy khiên cưỡng, không đủ yếu tố cấu thành tội phạm, đặc biệt tiền ảo chưa có quy định pháp luật nào điều chỉnh”, ông Hậu nói.

Luật sư Hậu cũng cho rằng, sắp tới khi sửa đổi bộ luật Hình sự, cơ quan chức năng cần xem xét, nghiên cứu để đưa vấn đềtiền ảovào luật. “Phải có quy định cụ thể trong bộ luật Hình sự mới xử lý được về hành vi hình sự”, ông Hậu nói.

Trên thế giới, nhiều quốc gia đã có thông báo không chấp nhận bitcoin là phương tiện thanh toán hợp pháp và đưa ra các cảnh báo rủi ro cho người sử dụng, trong đó có Thái Lan, Nga, Pháp, Trung Quốc, Malaysia, Indonesia, Na Uy...