Hai lần trước (năm 2011 và 2012), các giải pháp của Quốc hội chỉ nhằm giải quyết những khó khăn trước mắt, mang tính chất đối phó tình thế. Lần này, các chính sách được sửa đổi bằng Luật sửa đổi, bổ sung một số điều các luật về thuế cùng lúc sửa đổi tới 4 sắc thuế (thu nhập doanh nghiệp, giá trị gia tăng, thu nhập cá nhân, thuế tài nguyên) và Luật Quản lý thuế.
 |
| Cộng đồng doanh nghiệp chờ đợi Quốc hội thông qua "luật thuế 5 trong 1" |
Cộng đồng doanh nghiệp chờ đợi Quốc hội thông qua "luật thuế 5 trong 1" không chỉ mong muốn được xóa 4.800 tỷ đồng tiền phạt chậm nộp thuế, hay được đơn giản hóa các thủ tục thuế giá trị gia tăng, đơn giản hóa trong cách xác định thuế thu nhập cá nhân từ hoạt động chuyển nhượng bất động sản, kinh doanh chứng khoán, trúng thưởng trong casino; đơn giản hóa trong xác định thuế tài nguyên đối với nước thiên nhiên dùng cho nông, lâm, ngư, diêm nghiệp..., mà còn chờ đợi hàng loạt chính sách thuế thực sự hỗ trợ sản xuất, kinh doanh.
Những chính sách mà doanh nghiệp đang chờ đợi là bãi bỏ khống chế khoản chi quảng cáo, tiếp thị, khuyến mại, hoa hồng môi giới, tiếp tân, khánh tiết, hội nghị, hỗ trợ tiếp thị và chi phí liên quan trực tiếp đến hoạt động sản xuất, kinh doanh (hiện bị khống chế tối đa là 15% tổng số chi được trừ); ưu đãi thuế thu nhập doanh nghiệp đối với công nghiệp hỗ trợ, dự án đầu tư có quy mô lớn…
Trên thực tế, các chính sách ưu đãi cho công nghiệp hỗ trợ, dự án quy mô lớn không phải là không có, mà đã được ban hành tại nhiều văn bản quy phạm pháp luật khác nhau, nhưng chưa đủ để khuyến khích doanh nghiệp đầu tư, mở rộng hoạt động hoặc để được hưởng ưu đãi "khó như hái sao trên trời".
Kết quả là, sau nhiều năm loay hoay với các chính sách phát triển công nghiệp hỗ trợ, tỷ lệ linh kiện, phụ kiện sản xuất trong nước mới chỉ đạt 27,8%. Mục tiêu nâng tỷ lệ nội địa hóa tại nhiều ngành công nghiệp trọng điểm như ô tô, dệt may, điện tử, cơ khí có thể nói đã bị phá sản do ngành công nghiệp hỗ trợ cho những lĩnh vực này gần như giậm chân tại chỗ.
Cụ thể, ngành công nghiệp ô tô đặt mục tiêu đạt tỷ lệ nội địa 60% vào năm 2010, nhưng hiện chỉ đạt 7-8%; ngành dệt may có kế hoạch nâng tỷ lệ nội địa hóa lên 60% vào năm 2015 và 70% vào năm 2020, song hiện ngành này vẫn phải nhập khẩu 99% bông, 60% sợi, 70% vải. Tương tự, vào năm 2020, ngành cơ khí dự kiến nội địa hóa 75%, ngành điện tử nội địa hóa khoảng 20%, còn thực tế hiện nay, doanh nghiệp trong nước chỉ đủ khả năng chế tạo các bộ phận, linh kiện, chi tiết đơn giản, giá trị gia tăng thấp với "công nghệ tuốc-lơ-vít" là chủ yếu.
Đối với dự án quy mô lớn, Luật thuế Thu nhập doanh nghiệp hiện hành cũng đã ban hành khá nhiều chính sách ưu đãi miễn, giảm thuế, nhưng để được hưởng tối đa các chính sách ưu đãi, doanh nghiệp đồng thời phải đáp ứng 2 điều kiện và nhiều quy định ràng buộc khác. Cụ thể, để được hưởng ưu đãi tối đa, dự án phải có quy mô vốn tối thiểu 6.000 tỷ đồng, áp dụng công nghệ cao đồng thời còn phải đáp ứng điều kiện giải ngân không quá 3 năm kể từ khi được cấp phép đầu tư và có tổng doanh thu tối thiểu đạt 10.000 tỷ đồng/năm chậm nhất sau 3 năm kể từ năm có doanh thu hoặc giải ngân không quá 3 năm kể từ khi được cấp phép đầu tư và sử dụng trên 3.000 lao động chậm nhất sau 3 năm kể từ năm có doanh thu...
Kết quả của các điều kiện quá ngặt nghèo trên hầu hết trong số 170 dự án cả trong và ngoài nước có vốn đầu tư trên 6.000 tỷ đồng đang tập trung vào một số lĩnh vực then chốt của nền kinh tế, như sản xuất thép, lọc hóa dầu, điện tử, viễn thông, sản xuất điện, hạ tầng kỹ thuật..., có tác động lớn đến kinh tế - xã hội không "chạm tay" được chính sách ưu đãi thuế tối đa.
Tất cả các vướng mắc đối với công nghiệp hỗ trợ, dự án đầu tư có quy mô lớn và nhiều nội dung khác sẽ được Quốc hội thảo luận vào cuối tuần này (ngày 15/11). Hy vọng, các đại biểu Quốc hội sẽ tìm ra nhiều điểm bất hợp lý, không phù hợp, khó thực hiện trong việc áp dụng ưu đãi thuế thu nhập doanh nghiệp với dự án quy mô lớn và công nghiệp hỗ trợ để sửa đổi, bổ sung kịp thời.
Nếu không, các chính sách ưu đãi vẫn chỉ nằm trên giấy như đã và đang diễn ra, hoặc lại phải tiếp tục sửa đổi, bổ sung một lần nữa, vì thực tế đã cho thấy, các chính sách ưu đãi thuế thu nhập doanh nghiệp hiện hành vừa có hiệu lực kể từ ngày 1/1/2014 đã phải sửa đổi, bổ sung do không thể đi vào cuộc sống.
