Giá dầu giảm kéo theo giá xăng giảm. Mặt tích cực khi giá xăng giảm đã được ghi nhận khi doanh nghiệp sản xuất tiết kiệm được chi phí sản xuất; người tiêu dùng đã tiết giảm được một khoản chi tiêu cho nhiên liệu đi lại….Tuy nhiên, có một thực tế là nguồn thu ngân sách đang hụt. Để đối tình hình nguồn thu giảm, Bộ Tài chính đã buộc phải tăng thuế nhập khẩu xăng dầu thành phẩm tối đa lên 35%.
Tính đến ngày 9-1 giá dầu thô giảm xuống mức kỷ lục mới, dưới 50 USD/thùng, thấp nhất trong vòng 5 năm qua. Mức này còn thấp hơn mức giả định giá dầu bình quân mà Ủy ban Giám sát tài chính quốc gia (UBGSTCQG) đưa ra trong dự báo năm 2015, là 60 USD một thùng. Trong khi đó, cũng theo tính toán của UBGSTCQG với mức 60 USD này, ngân sách nhà nước hụt gần 5%, tương đương khoảng 37.000 tỷ đồng so với dự toán.
Dầu thô chiếm 10% trong tổng thu ngân sách nước nhà. Mấy năm gần đây ngân sách phụ thuộc vào dầu thô giảm đi nhiều. Người quản lý hầu bao nhà nước vẫn còn đau đầu vì theo thống kê của Bộ Kế hoạch đầu tư, tốc độ tăng chi thường xuyên đã tăng mạnh. Tỷ trọng chi thường xuyên trong ngân sách đã tăng từ 61,5% năm 2011 lên gần 70% năm 2014.
Tại hội nghị tổng kết ngành Tài chính năm 2014 triển khai nhiệm vụ năm 2015 Bộ trưởng Bộ Tài chính Đinh Tiến Dũng cũng nhận định: Tình hình hiện nay cho thấy, sự phục hồi của nền kinh tế trong năm 2015 còn rất khó khăn.
Theo kế hoạch, từ nay đến năm 2018, Việt Nam dự kiến nâng công suất lọc hóa dầu lên gấp 3 lần. Như vậy, Tập đoàn Dầu khí Việt Nam (PVN) sẽ đẩy mạnh các hoạt động thăm dò khai thác dầu khí nhằm củng cố nguồn nguyên liệu đầu vào cho các nhà máy lọc hóa dầu và tăng sản lượng dầu thô xuất khẩu.
Việc giảm nguồn thu từ giá dầu trong khi chưa có nguồn thu các bù đắp đã khiến cho nhà quản lý đau đầu. Bởi nếu nền kinh tế vững thì đã không phải dựa vào dầu. Nhiều ý kiến được đưa ra là nên nhập khẩu dầu thô để tích trữ trong lúc giá dầu thô giảm. Nhưng giải pháp này liệu có khả thi? Mua dầu thô dự trữ lúc này liệu có hợp lí? Những rủi ro gì sẽ xảy ra nếu mua dầu nhập kho trong khi chính ngân sách nhà nước đang rất eo hẹp?
Theo Tiến sĩ Nguyễn Minh Phong, tính khả thi của việc nhập khẩu dầu là rất thấp. Trung Quốc, Nhật Bản… từng nhập khẩu dầu thô dữ trữ nhưng những nước này phải nhập gần như 100% nên khi giá xuống, họ nhập sẽ có lợi. Trong khi đó, Việt Nam đã tự túc được khoảng 30% lượng xăng dầu tiêu thụ trong nước. Thêm vào đó, muốn nhập xăng dầu để tích trữ thì ai sẽ nhập? Trữ ở đâu?
Nhiều chuyên gia cũng cho rằng, cơ quan quản lý cần đưa ra các kịch bản và giải pháp hợp lý để đối diện với tình trạng giá dầu giảm, và giá dầu tăng. Hết chặng giá dầu lao dốc rồi sẽ đến chặng giá dầu leo thang.
