Lượng tăng, giá giảm
Theo Hiệp hội Cà phê ca cao Việt Nam (Vicofa), tổng lượng xuất khẩu cà phê toàn vụ 2013-2014 đạt 1,66 triệu tấn với kim ngạch 3,4 tỷ USD; tăng 17,2% về lượng nhưng chỉ tăng 12,5% về kim ngạch. Giá xuất khẩu trung bình đạt 2.045USD/tấn, giảm 3,98%. Trong niên vụ 2013-2014, Đức và Hoa Kỳ vẫn là 2 thị trường nhập khẩu cà phê lớn nhất của Việt Nam với thị phần lần lượt 13,9% và 10,2%.
Tiếp theo là Italia, Tây Ban Nha, Bỉ, Nhật Bản, Nga… Số liệu thống kê của Tổng cục Hải quan cho thấy trong niên vụ vừa qua Tập đoàn Intimex vẫn là DN có kim ngạch xuất khẩu cà phê lớn nhất của Việt Nam, Tổng công ty Tín Nghĩa đứng thứ 2, DN có vốn đầu tư nước ngoài (FDI) Louis Dreyfus Commodities Việt Nam xếp thứ 3. Trong 30 DN cà phê Việt Nam có kim ngạch xuất khẩu lớn nhất, có 16 đơn vị trong nước còn lại 14 DN FDI.
| Mặt hàng cà phê hòa tan G7 hiện rất được ưa chuộng tại Trung Quốc. Sau khi nhà máy Trung Nguyên Bắc Giang đi vào hoạt động, doanh số của công ty tại Trung Quốc gia tăng gần 200%, đạt hơn 1.000 tỷ đồng năm 2013. Sản phẩm G7 của Trung Nguyên đã vào hệ thống Walmart Trung Quốc 2 năm qua. Trung Nguyên đang có kế hoạch mở chi nhánh tại một trong những thành phố lớn như Bắc Kinh, Thượng Hải, Thẩm Quyến, Quảng Châu trong năm 2014. Ông GEORGE ECONOMOU, |
Về giá thu mua cà phê trong nước, Vicofa cho biết giá mua của nông dân khá thấp. Khi sàn kỳ hạn tăng, giá trong nước cũng tăng nhưng chỉ ở mức khiêm tốn, trong khi giá kỳ hạn giảm kéo giá nội địa rớt thảm hại. Đơn cử, trong tháng 11 giá thu mua trong nước đạt 30.700 đồng/kg và giá xuất khẩu FOB 1.521USD/tấn. Trước đó, thời điểm giá thu mua cà phê cao nhất là tháng 8, mức thu mua 40.800 đồng/kg và giá xuất khẩu 2.037USD/tấn với mức trừ lùi 70USD/tấn so với sàn Liffe.
Dự báo về niên vụ tới, ông Đỗ Hà Nam, Phó Chủ tịch Vicofa, cho rằng sản lượng cà phê Việt Nam sẽ giảm 20-25% so với vụ trước do cà phê Arabia giảm 30%, cà phê Robusta ở Tây nguyên bị "cúm" khi ra hoa, kết hợp với khô hạn thiếu nước tưới, lượng cà phê già cỗi tiếp tục tăng. Nếu không có diện tích trồng mới sản lượng sẽ tiếp tục giảm nữa. Ông Nam dự báo giá cà phê trong vụ mới sẽ tăng và ở mức sàn từ 41.000 đồng/kg trở lên.
Vicofa cho biết trong niên vụ này công suất các nhà máy chế biến cà phê hòa tan và cà phê 3 trong 1 cả nước đạt 88.700 tấn/năm. Dự báo đến cuối năm 2015 sẽ tăng lên 164.400 tấn/năm.
Hiện 3 công ty dẫn đầu thị trường cà phê tiêu dùng gồm: Nestle Việt Nam với công suất 56.200 tấn/năm, Vinacafe Biên Hòa công suất 33.200 tấn/năm, công ty cà phê Ngon và Trung Nguyên công suất 30.000 tấn/năm.
Tiềm năng cà phê tiêu dùng
Cục Chế biến nông lâm thủy sản và nghề muối (Bộ Nông nghiệp-Phát triển nông thôn) đang xây dựng, hoàn thiện dự thảo "Quy hoạch hệ thống chế biến, bảo quản cà phê gắn với sản xuất và xuất khẩu đến năm 2020, định hướng 2030".
Theo dự thảo, đến năm 2020, tỷ lệ cà phê tiêu dùng đạt 25% tổng sản lượng cà phê. Đối với cà phê tiêu dùng, tiềm năng xuất khẩu sẽ mở ra với các DN Việt Nam nếu sản phẩm cà phê được chế biến bởi dây chuyền thiết bị công nghệ hiện đại, đạt tiêu chuẩn chất lượng cao và có chiến lược mở rộng thị trường mang tính khả thi cao. Khuyến khích DN sản xuất phối trộn cà phê 3 trong 1 vì vấn đề đầu tư dây chuyền thiết bị tương đối thấp, nhu cầu thị trường lớn.
Ông Nguyễn Trọng Thừa, Cục trưởng Cục Chế biến nông lâm thủy sản và nghề muối, cho biết dự thảo đã chỉ ra những giải pháp "căn cơ" để từng bước tăng giá trị sản phẩm cà phê Việt Nam. Đó là xây dựng vùng sản xuất cà phê chất lượng cao và có chứng nhận làm nguyên liệu phục vụ cho chế biến.
Cách tốt nhất là từng DN chế biến, bảo quản cà phê phải kết hợp với địa phương tìm vùng sản xuất cà phê nguyên liệu ổn định và lâu dài, từ đó đầu tư và ký hợp đồng thu mua sản phẩm. Sản phẩm cà phê nhân hoặc sau này chế biến thành cà phê tiêu dùng có thể dễ dàng truy nguyên nguồn gốc.
Ngoài ra, các DN đã đầu tư nhà máy chế biến cà phê nhân phải đánh giá lại dây chuyền thiết bị công nghệ, xây dựng phương án sản xuất kinh doanh trên cơ sở chuẩn bị vốn thu mua cà phê nhân và hợp tác liên kết tiêu thụ cà phê nhân xuất khẩu một cách hợp lý. Những nhà máy, kho bảo quản không hiệu quả cần xem xét chuyển đổi công năng hoặc thực hiện hợp đồng bảo quản cà phê cho các DN khác nhằm nâng cao hiệu suất sử dụng kho, tránh lãng phí vốn đầu tư...
 |
| Dây chuyền chế biến cà phê xuất khẩu tại Đắk Nông. |
Ông George Economou, Tổng giám đốc Phát triển kinh doanh thị trường quốc tế Công ty Cà phê Trung Nguyên, cho biết hiện công ty đang đẩy mạnh thâm nhập thị trường mới như Trung Quốc và Trung Đông. Theo đánh giá của Trung Nguyên, doanh thu thị trường cà phê Trung Quốc đạt 1,6 tỷ USD/năm, trong đó cà phê hòa tan chiếm 90% và có tốc độ tăng trưởng 10% mỗi năm.
Bên cạnh đó, vừa qua Trung Nguyên và Tập đoàn Global Hotels Management LLC (GHM) đã ký kết hợp tác chiến lược về việc mở các chuỗi quán cà phê sang trọng và phân phối những sản phẩm cà phê cao cấp tại Dubai và các Tiểu Vương quốc Ả rập Thống nhất (UAE).
