Mỗi khi bước chân vào trụ sở HOSE, phần lớn mọi người đều chú ý ngay đến bức tường cao gần 8 mét mà trên đó gắn đầy những bảng hiệu mã chứng khoán – đó chính là 30 mã chứng khoán dẫn đầu TTCK Việt Nam về giá trị vốn hóa cũng như tính thanh khoản. Đây cũng là chỉ số đầu tiên trên TTCK Việt Nam áp dụng hệ số tỷ lệ cổ phiếu tự do chuyển nhượng vào công thức tính toán nhằm giúp chỉ số phản ánh chính xác hơn lượng cổ phiếu được tự do giao dịch trên thị trường.
Ngày 6/2/2015 là ngày đánh dấu chỉ số VN30 tròn 3 năm tuổi. Sau suốt 2 năm vận hành an toàn và liên tục, trải qua 769 phiên giao dịch (tính đến ngày 3/2/2015), chỉ số VN 30 đạt 585,47 điểm, tăng 30,28% so với ngày đầu tiên được áp dụng. Mặc dù thời gian ba năm chưa phải là thời gian quá dài, nhưng chừng đó thời gian đủ để chỉ số VN 30 được xem là chỉ báo về sự biến động của các cổ phiếu blue-chips nói riêng và của TTCK nói chung.
Bên cạnh chỉ số VN Index truyền thống, sự ra đời của VN30 và bộ chỉ số HOSE Index đã giúp các nhà đầu tư có cái nhìn rõ nét hơn về TTCK. Dưới góc độ của các nhà đầu tư nước ngoài, họ đã dành sự quan tâm đặc biệt đối với chỉ số VN30 mà điển hình là việc niêm yết của chứng chỉ quỹ VFMVN30 – sản phẩm ETF đầu tiên tại Việt Nam vào tháng 10 năm 2014 tại HOSE. Có thể hiểu một cách nôm na, bên cạnh việc cung cấp cho nhà đầu tư thêm một chỉ số để tham chiếu, thì chỉ số VN30 giúp tạo thêm hàng hóa mới trên TTCK, gián tiếp cung cấp cho các nhà đầu tư thêm một sự lựa chọn đầu tư.
Đã có lần Chủ tịch HOSE phát biểu trước báo giới: “Chỉ số VN30 được các nhà đầu tư đánh giá cao về chất lượng cổ phiếu niêm yết với trên 50% cổ phiếu trong danh mục tăng trưởng cao hơn mức bình quân thị trường. Chính vì vậy, chỉ số VN30 có thể được xem như là một hình thức phân bảng, phân loại các công ty niêm yết dẫn đầu thị trường về vốn hóa, thanh khoản, độ minh bạch và hiệu quả hoạt động kinh doanh, làm gia tăng thêm giá trị tài sản vô hình của các công ty niêm yết được chọn lựa vào chỉ số. Các công ty niêm yết nằm trong rổ chỉ số VN30 được đánh giá cao về mặt quản trị công ty so với mặt bằng chung”.
Trên thực tế, thông qua việc tiến hành tính toán và sàng lọc định kỳ 6 tháng một lần vào Tháng Giêng và Tháng Bảy hàng năm với các tiêu chí cụ thể, khắt khe cho thấy chỉ số VN30 đặc biệt nhấn mạnh đến chất lượng và mức độ minh bạch thông tin của cổ phiếu niêm yết. Đây cũng chính là một trong những yếu tố tạo thành “thương hiệu” VN30.
Đối với những doanh nghiệp niêm yết, chứng kiến mã chứng khoán của mình được vinh danh trên bức tường cao nhất tại đại sảnh HOSE không hẳn chỉ là niềm tự hào mà còn là một động lực để tiếp tục trên con đường phát triển của chính doanh nghiệp. Không một doanh nghiệp nào lại muốn bảng hiệu của mình lại bị hạ xuống trên bức tường vinh danh của HOSE mỗi khi đổi rổ chỉ số, mà để được lâu dài nằm trong số Top 30 doanh nghiệp hàng đầu trên TTCK, không có cách nào khác doanh nghiệp phải cố gắng hết sức mình trên mọi phương diện, từ phát triển sản xuất kinh doanh, quản trị công ty, hay thực hiện đúng nghĩa vụ công bố thông tin… Nhưng cũng chính bởi những “rào cản” khó khăn mới được sàng lọc vào rổ chỉ số VN 30, nên vô hình trung, chỉ số VN 30 là cột mốc để cho toàn bộ các doanh nghiệp trên TTCK phấn đấu không ngừng nghỉ. Các con số tổng kết về chỉ số VN 30 đã nói lên điều đó: Tính tới cuối năm 20014, giá trị vốn hóa của các cổ phiếu thuộc chỉ số VN 30 đạt 603.003 tỷ đồng, chiếm 61,71% tổng giá trị vốn hóa toàn thị trường. Giá trị giao dịch bình quân của rổ VN 30 tính đến cuối năm 2014 đạt 1.295 tỷ đồng/phiên, chiếm 54,76% tổng giá trị giao dịch bình quân của toàn thị trường.
Quả ngọt là những gì mà doanh nghiệp sẽ được “hái” sau bao ngày vất vả gieo trồng trên một mảnh đất màu mỡ VN30, doanh nghiệp có quyền tự hào bởi thành tích của mình, bởi sự đóng góp của mình cho sự phát triển của nền kinh tế Việt Nam. Nhưng để có được những thành quả đó, hàng triệu doanh nghiệp Việt Nam cần phải có thêm nhiều cố gắng để đạt được giá trị vốn hóa và thanh khoản đủ tiêu chuẩn xét duyệt vào rổ chỉ số VN30. Và sự cố gắng đó, chắc chắn sẽ phải được bắt đầu từ chính việc doanh nghiệp thực hiện niêm yết trên HOSE ngày hôm nay!
