Sau động thái điều chỉnh tỷ giá của NHNN, đến nay VND đã mất giá khoảng 3-4% so với các đồng tiền lớn như USD, EUR, JPY. Nếu tiếp tục duy trì đến cuối kỳ, điều này sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến kết quả kinh doanh của những doanh nghiệp vay nợ ngoại tệ do phải hạch toán các khoản lỗ chênh lệch tỷ giá.
Tỷ giá giao dịch tại Vietcombank
Kết quả kinh doanh của nhiều DNNY cùng giá cổ phiếu của DN đó ghi nhận những biến động "thăng trầm" cùng sự lên xuống của tỷ giá mà tiêu biểu phải kể đến PPC, HT1, BCC...
Bộ phận Phân tích CTCP Chứng khoán Bảo Việt (BVSC) mới đây đã đưa ra những đánh giá chi tiết về tác động của tỷ giá đối với các DNNY có các khoản vay nợ lớn tiêu biểu ở nhóm ngành điện, xi măng, phân bón, vận tải biển. BVS giả định tỷ giá cuối quý III (30/9) sẽ duy trì như tại ngày so sánh (27/8).
Lỗ chênh lệch tỷ giá quý III/2015 tại một số DNNY nếu tỷ giá duy trì như hiện nay
Đối với ngành xi măng, trên sàn chứng khoán hiện có 3 doanh nghiệp xi măng đang có các khoản vay ngoại tệ lớn, (chủ yếu là đồng EUR) bao gồm HT1, BCC và BTS. Với diễn biến tỷ giá hiện tại, các doanh nghiệp nhiều khả năng sẽ phải ghi nhận lỗ tỷ giá trong quý III/2015. Tuy nhiên nếu xét cả năm, các doanh nghiệp sẽ vẫn có lãi từ chênh lệch tỷ giá do đồng EUR ở thời điểm đầu năm vẫn ở mức cao.
Xi măng Bỉm Sơn (BCC) hiện vẫn đang có số dư nợ bằng EUR vào khoảng 46 triệu EUR. Tuy nhiên BCC là công ty có tốc độ trả nợ nhanh nhất, mỗi kỳ bán niên công ty sẽ trả nợ gốc 9 triệu EUR. Dự kiến năm 2018 BCC sẽ trả hết số nợ ngoại tệ này. Trong quý III/2015, ước tính BCC sẽ ghi nhận khoản lỗ tỷ giá khoảng 34 tỷ, giảm nhẹ so với mức lỗ 37 tỷ đồng quý II/2015 tuy nhiên lại tăng so với cùng kỳ.
Về hoạt động kinh doanh cốt lõi là xi măng, BVSC cho rằng BCC sẽ tiếp tục duy trì kết quả KQKD khả quan như 2 quý đầu năm nhờ sự cải thiện của thị trường xây dựng, biên LN gộp duy trì trên 20%. Lợi nhuận quý III này dự kiến tiếp tục tăng trưởng so với cùng kỳ mặc dù lỗ tỷ giá gia tăng.
Doanh nghiệp có nợ ngoại tệ thuộc loại lớn nhất trong ngành xi măng hiện nay là CTCP Xi măng Hà Tiên 1 (HT1) với số dư ước tính trên 84 triệu EUR vào cuối năm 2014. BVS ước tính mỗi năm HT1 thanh toán khoảng hơn 13 triệu EUR nợ gốc. Với mức dư nợ lớn thì lỗ tỷ giá quý III của HT1 dự kiến có thể lên tới gần 87 tỷ, xấp xỉ mức lỗ quý trước (90 tỷ); trong khi cùng kỳ năm 2014 công ty lãi 85 tỷ từ tỷ giá.
Về hoạt động chính, biên gộp của HT1 năm 2015 tăng mạnh 4-5% so với cùng kỳ. Chi phí bán hàng giảm mạnh (-70% yoy) do đó tương tự như BCC, BVSC đánh giá lợi nhuận quý 3/2015 của HT1 sẽ vẫn tăng trưởng so với cùng kỳ.
Đối với Xi măng Bút Sơn (BTS) trong quý 3/2015, theo ước tính của BVS, BTS sẽ ghi nhận khoản lỗ tỷ giá khoảng 37 tỷ đồng. Hoạt động kinh doanh chính của BTS trong quý III/2014 là khá tốt, biên LN gần 21%, ngang với kết quả 2015. Với việc lỗ tỷ giá gia tăng trong quý 3/2015, BVSC đánh giá lợi nhuận quý 3 của BTS có thể sẽ suy giảm so với cùng kỳ.
Trong khi doanh nghiệp xi măng vay nợ chủ yếu bằng đồng EUR thì các doanh nghiệp vận tải biển hầu hết vay nợ bằng USD để tài trợ cho đầu tư đội tàu. Kể từ đầu năm 2015, VND đã mất giá khoảng 5% so với USD. Trong bối cảnh ngành vận tải biển đang hết sức khó khăn phải chịu thêm cú hích tỷ giá khiến cho bức tranh chung của ngành chưa được tươi sáng.
PV Trans (PVT) là một trong số ít các doanh nghiệp trong ngành vận tải biển có tăng trưởng doanh thu và lợi nhuận ấn tượng. Tuy nhiên, PVT cũng khó tránh khỏi ảnh hưởng tiêu cực từ việc phá giá VND. Giả định tỷ giá USD/VND được giữ nguyên mức 22.450 tại ngày 27/08/2015, lỗ tỷ giá quý III của PVT ước tính sẽ vào khoảng 95 tỷ, cả năm 2015 khoảng 144 tỷ.
Tuy nhiên, cần lưu ý thêm rằng PVT cũng có nguồn thu từ ngoại tệ khá lớn. Việc VND giảm giá 3% cho cả năm 2015 cũng đã nằm trong kế hoạch của PVT; trường hợp VND mất giá hơn 3% so với USD thì lợi nhuận trước thuế của PVT sẽ giảm thêm 15-20 tỷ.
Vosco (VOS) có lẽ là trường hợp tiêu cực nhất cho ngành vận tải biển. VOS vừa thoát án hủy niêm yết sau 2 năm thua lỗ liên tiếp, vẫn chưa có cơ hội tái cơ cấu hoạt động kinh doanh chính khi lại tiếp tục chứng khiến thua lỗ ở những quý đầu năm 2015. Với việc phá giá VND, lỗ tỷ giá của VOS trong quý III sẽ là 53 tỷ, cả năm 2015 sẽ là 102 tỷ.
VTO dự kiến sẽ lỗ lần lượt 18 tỷ đồng cho quý III và 37 tỷ cho cả năm 2015.
BVS ước tính VIP sẽ chịu ảnh hưởng nhỏ nhất trong các DNNY vận tải biển. Nếu tỷ giá bình quân liên ngân hàng được duy trì ổn định ở mức 21.845 đến cuối năm thì lỗ tỷ giá quý III của VIP là 8,6 tỷ, cả năm 2015 là 15,2 tỷ.
Đối với doanh nghiệp ngành điện, theo đánh giá của BVS, PPC và NT2 sẽ chịu ảnh hưởng khá lớn khi tỷ giá tăng.
Nhiệt điện Phả Lại (PPC) hiện đang vay nợ 24,14 tỷ yên. Từ đầu quý III tới nay, đồng JPY đã tăng 4,8%. BVS ước tính PPC sẽ phải ghi nhận 213,8 tỷ VND lỗ tỷ giá, trong đó 205,6 tỷ VND do đánh giá lại khoản vay có gốc ngoại tệ và 8,2 tỷ do lỗ tỷ giá thực hiện.
Cũng phải nói thêm rằng, biến động tích cực tỷ giá đã tác động mạnh tới con số lợi nhuận của PPC thời gian trước và giúp cổ phiếu PPC có giai đoạn tăng giá mạnh. Cùng kỳ năm 2014, PPC đã được ghi nhận khoảng 428 tỷ VND lãi chênh lệch tỷ giá do đồng Yên giảm giá mạnh 8% trong quý III/2014, từ 209,46 xuống 192,97.
Ngoài vấn đề ghi nhận khoản tỷ giá do VND giảm giá, BVS cũng cho biết sản lượng điện tiêu thụ trong quý III ở mức thấp do yếu tố mùa vụ, PPC có thể sẽ chỉ đạt lợi nhuận ở mức thấp hoặc thậm chí lỗ.
Còn đối với CTCP Điện lực Dầu khí Nhơn Trạch (mã NT2 - HoSE), tỷ giá EUR giảm mạnh trong vòng 2 năm trở lại đây đã giúp NT2 hưởng lợi khá nhiều khi ghi nhận khoản lãi lớn từ chênh lệch tỷ giá. Trong quý III/2014, NT2 đã ghi nhận 300,9 tỷ VND lãi chênh lệch tỷ giá do EUR giảm mạnh.
Tuy nhiên, ngược lại trong quý III năm nay, NT2 có thể phải ghi nhận khoản lỗ chênh lệch tỷ giá khá lớn. Theo giả định tỷ giá EUR và USD ngày 27/8/2015 giữ nguyên đến cuối quý III/2015 của BVS, NT2 có thể sẽ phải ghi nhận khoản lỗ do chênh lệch tỷ giá lên đến 224 tỷ VND.
Đây cũng là quý thấp điểm của NT2 về sản lượng điện khi mùa mưa đến khiến sản lượng thủy điện tăng mạnh. Cùng với việc có thể ghi nhận lỗ tỷ giá, BVS dự báo kết quả kinh doanh quý III của NT2 sẽ không được khả quan.
Mặc dù xét riêng kết quả kinh doanh quý III/2014, lợi nhuận của NT2 có thể không khả quan bằng cùng kỳ. Tuy nhiên, cũng phải lưu ý rằng, doanh nghiệp này đã ghi nhận mức tăng trưởng lợi nhuận vượt trội trong hai quý đầu năm. Hơn nữa, tỷ giá EUR đã tăng khá khi so với thời điểm đầu quý III. Tuy nhiên, đồng Euro hiện vẫn đang thấp hơn thời điểm 31/12/2014.
Ngành phân bón cũng có nhiều DNNY vay nợ bằng ngoại tệ. Trong đó, CTCP Phân bón Dầu khí Cà Mau ( Đạm Cà Mau, mã DCM-HOSE) là doanh nghiệp có nợ vay bằng ngoại tệ lớn nhất. Trong nửa đầu năm 2015, DCM đã ghi nhận 171 tỷ VND chi phí lỗ tỷ giá do VND mất giá so với USD. Trong quý III, việc phá giá VND sẽ khiến DCM tiếp tục ghi nhận lỗ tỷ giá.
Nếu tỷ giá vẫn duy trì ở mức hiện tại, DCM sẽ ghi nhận lỗ tỷ giá 217 tỷ đồng trong quý này, trong đó 213 tỷ đồng do lỗ tỷ giá khi đánh giá lại nợ vay ngoại tệ và 4,4 tỷ đồng lỗ tỷ giá thực hiện.
Tuy nhiên, ảnh hưởng của lỗ tỷ giá tới DCM không tiêu cực như với các doanh nghiệp khác. Do khi tiến hành IPO, PVN đã cam kết sẽ đảm bảo lợi nhuận trên vốn chủ sở hữu của DCM đạt tỷ lệ bình quân 12% trong giai đoạn 2015 - 2018.
Do đó đến cuối năm, PVN sẽ tính toán lại giá khí đầu vào của DCM để đảm bảo mức lợi nhuận này, nên dù chi phí lỗ tỷ giá của DCM có ở mức cao cũng sẽ được bù đắp bởi giá khí đầu vào thấp vào cuối năm.
