Tại Diễn đàn DN Việt Nam (VBF) 2014 diễn ra ngày 2/12, ông Vũ Bằng, Chủ tịch Ủy ban Chứng khoán (UBCK) Nhà nước, đã chính thức xác nhận việc nới room cho khối ngoại từ 49% lên 60% phải chờ tới năm sau.
Ngay sau khi thông tin trên được phát đi, nhiều nhà đầu tư (NĐT) ngoại cho rằng nhóm công tác thị trường vốn VBF đã thất bại trong việc phát triển thị trường vốn cho Việt Nam và nhiều NĐT chẳng có việc gì để làm.
Vẫn còn nhiều vướng mắc
Trên thực tế, việc cổ phần hóa (CPH) các DNNN bao giờ cũng gắn với niêm yết trên TTCK và nới tỷ lệ sở hữu của NĐT nước ngoài. Các thông tin nới room được phát đi từ năm ngoái giúp nhiều DN hồ hởi đón nhận, mở room lên tối đa cho NĐT nước ngoài.
Tuy nhiên, bên cạnh đó cũng có không ít DN lo ngại làn sóng thâu tóm những DN tốt của Việt Nam nên đã trở thành rào cản lớn mà cơ quan nhà nước phải cân nhắc.
Theo ông Vũ Bằng, chủ trương chung là ủng hộ tăng tỷ lệ sở hữu của NĐT nước ngoài tại các DN CPH. Những DN nào không cần hạn chế, không thuộc lĩnh vực kinh doanh có điều kiện thì sớm xem xét nới tỷ lệ sở hữu của NĐT nước ngoài.
Vẫn theo ông Bằng, Bộ Tài chính, UBCK đã đệ trình Chính phủ quyết định điều chỉnh tỷ lệ sở hữu nước ngoài, dự kiến bước đầu tiên lên khoảng 60%. Tuy nhiên, việc ban hành quyết định điều chỉnh tỷ lệ sở hữu của NĐT nước ngoài còn vướng nhiều khía cạnh pháp lý nên sửa trong một nghị định thì bảo đảm đồng bộ, vững chắc hơn. Còn thời gian thì phải chờ, có thể là tháng 6 hoặc tháng 10/2015 mới ban hành.
Hiện vốn hóa TTCK của Việt Nam đang rất nhỏ
Sau thời gian dài mòn mỏi chờ đợi nới room, các NĐT nước ngoài cảm thấy thất vọng bởi những quyết định trên. Ông Dominic Scriven, Tổng Giám đốc Dragon Capital - đại diện Nhóm công tác thị trường vốn tại Diễn đàn DN Việt Nam thường niên (VBF), cho rằng: Điều này là một thất bại của Nhóm công tác thị trường vốn và như vậy, NĐT nước ngoài chẳng còn có việc gì để làm.
Theo ông Dominic, dòng tiền nước ngoài vào TTCK vẫn còn hết sức khiêm tốn. "Từ đầu năm, chứng khoán Việt Nam mới thu hút được 150 triệu USD, con số không xứng đáng với dòng vốn 10 tỷ USD của đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI)".
Chưa huy động được vốn ngoại
Theo tính toán của ông Dominic, nếu các NĐT ngoại mua cổ phiếu bất chấp những điều kiện về giá, ngành... thì con số tối đa mới chỉ khoảng 3 tỷ USD, chủ yếu do giới hạn về tỷ lệ sở hữu nước ngoài ở 49%.
Ông Dominic Scriven còn nhận định, thị trường tài chính Việt Nam hiện nay cần một lượng vốn lớn lên tới 5 - 10 tỷ USD, tùy vào CPH bao nhiêu phần trăm, để hấp thụ được nguồn cung của DN CPH trong giai đoạn sắp đến.
Hiện vốn hóa TTCK của Việt Nam đang rất nhỏ so với các nước trong khu vực ASEAN, chỉ bằng 1/5 lần so với Philippines, 1/10 lần so với Malaysia. Điều này cho thấy Việt Nam chưa thật sự thu hút được dòng tiền lớn và dài hạn của các NĐT chứng khoán nước ngoài.
Ông Dominic cho rằng một vấn đề nữa cũng được các NĐT nước ngoài đặt ra là quá trình CPH cần phải được thực hiện quyết liệt và nhanh chóng hơn. Chính phủ nên chào bán ít nhất 30 - 40% DN sẽ CPH để tăng thanh khoản trên thị trường.
Danh sách các công ty CPH phải được công bố thường xuyên theo quý, theo tháng để NĐT quan tâm có thể phân tích, tìm hiểu thêm và chuẩn bị vốn cần thiết để đầu tư vào DN sắp CPH.
Trước những phản ứng khá quyết liệt của khối ngoại, ông Vũ Bằng, Chủ tịch UBCK, đã phản hồi lại rằng Chính phủ đã ban hành Quyết định 51 về bán vốn, niêm yết trên TTCK, trong đó ra thời hạn rõ ràng DN sau CPH phải niêm yết trên TTCK. Điều này cho thấy quyết tâm của Chính phủ, bộ ngành, DN Việt Nam trong việc CPH, niêm yết trên sàn.
Tuy nhiên, ông Bằng cũng cho biết UBCK có thể sẽ xây dựng một quyết định giống như trên để trình lên Chính phủ nhanh hơn, thay vì phải chờ sửa đổi Nghị định, từ đó thúc đẩy thu hút dòng vốn nước ngoài, đẩy mạnh CPH.
