Đợt chào bán ra cổ phần lần đầu của Đạm Cà Mau ra công chúng thu hút được sự quan tâm của nhà đầu tư bởi đây là một trong những nhà máy sản xuất đạm lớn nhất cả nước.
Cung đã vượt cầu, giá bán giảm theo thế giới
Theo số liệu hiệp hội phân bón thế giới(IFA), tổng nhu cầu phân bón thế giới năm 2013 ở mức 247 triệu tấn/năm trong khi cung đạt 265 triệu tấn. Ước tính, 2014 – 2015, tồn kho toàn thế giới vào khoảng 17-18 triệu tấn.
Cung - cầu phân bón thế giới
Cung vượt cầu không chỉ là câu chuyện của thế giới, hiện trạng này đang xảy ra với thị trường phân bón trong nước. Từ nước nhập khẩu phân bón hàng năm, kể từ 2013, công suất sản xuất của các nhà máy tại Việt Nam đã đủ cung cấp cho thị trường trong nước và dư để xuất khẩu. Cụ thể, năm 2012, hai nhà máy sản xuất phân đạm đã đi vào hoạt động là Đạm Cà Mau (800 ngàn tấn) và Đạm Ninh Bình (560 ngàn tấn) đã nâng tổng công suất sản xuất của các nhà máy phân bón lên 2,36 triệu tấn, gần gấp 2 lần so với 2011, trong khi nhu cầu trong nước chỉ 2 triệu tấn.
Cung - cầu phân đạm trong nước
Với điều kiện thị trường cung vượt cầu cả trong nước cũng như thế giới, có thể nói triển vọng tăng trưởng của ngành phân bón chắc chắn sẽ chậm hơn so với trước đây, đồng thời giá phân bón theo đánh giá của Hiệp hội phân bón Việt Nam sẽ tiếp tục giảm theo xu hướng thế giới.
12.000 đồng/cổ phần đã hấp dẫn?
Cùng với Đạm Phú Mỹ, Công ty TNHH MTV Đạm Cà Mau – PVCFC là “đứa con cưng” của Tập đoàn Dầu khí Quốc gia. Vì vậy, tại buổi roadshow với các nhà đầu tư, đơn vị tư vấn cổ phần hóa cho PVCFc không ít lần nhắc tới những cam kết hỗ trợ của Tập đoàn. Theo đó, PVN đảm bảo giá khi cho PVCFC giai đoạn 2015-2018 để công ty có tỷ suất lợi nhuận trên vốn chủ sở hữu bình quân 12%/năm từ hoạt động sản xuất kinh doanh phân bón thông qua hợp đồng mua bán khí. Có thể nói đây là lợi thế kinh doanh rất đáng kể của PVCFVC.
Cùng với đó, tốc độ tăng trưởng mở rộng thị phần của PVCFC cũng khá cao trong 2 năm kể từ ngày chính thức đi vào hoạt động. Thị phần ure của PVCFC là 37,4% thấp hơn mức 41,8% của DPM nhưng tại Tây Nam Bộ, vựa lúa cả nước thì PVCFC chiếm tới 55% và tiếp tục khẳng định vị trí dẫn đầu ở đây.
Tuy nhiên, hỗ trợ mạnh của PVN hay việc tăng trưởng nhanh của 2 năm vừa qua mới là điều kiện cần cho sự thành công của IPO PVCFC. Bối cảnh thị trường chung, giá chào bán cổ phần, kết quả SXKD…là những điều kiện đủ cần xét tới.
Theo báo cáo của PVCFC, năm 2013 doanh thu so với năm 2012 tăng trưởng 53,6% nhưng lợi nhuận sau thuế giảm 37,6% do giá phân bón giảm, các khoản vay đến hạn bắt đầu nghĩa vụ trả lãi, hơn nữa do PVCFC vay ngoại tệ để đầu tư nhà máy nên chịu thêm khoản lỗ chênh lệch tỷ giá. Cụ thể hơn, năm 2013 lỗ chênh lệch tỷ giá đã thực hiện và chưa thực hiện của PVCFC là 129,4 tỷ đồng. Còn 6 tháng đầu năm 2014, lỗ do chênh lệch tỷ giá bao gồm cả đã thực hiện và chưa thực hiện là 96,1 tỷ đồng.
Chi phí tài chính tại báo cáo phương án cổ phần hóa
Hiện PVCFC đang vay nợ ngoại tệ tổng cộng hơn 500 triệu USD với kỳ hạn vay 84 tháng – 120 tháng với thời điểm vay từ 2009 – 2011. Tỷ lệ nợ/vốn chủ sở hữu năm 2013 là 314%.
Cũng vì là nhà máy mới đi vào hoạt động, cùng tổng mức đầu tư cao lên tới 900 triệu USD trong khi Đạm Phú Mỹ chỉ hơn 370 triệu USD nên chi phí khấu hao của PVCFC khá cao. Theo tính toán chi phí khấu hao/chi phí sản xuất kinh doanh lên tới 30% trong khi DPM chỉ vào khoảng 4%.
Không chỉ khấu hao cao hơn nhiều so với Đạm Phú Mỹ, lợi nhuận sau thuế của PVCFC so với Đạm Phú Mỹ cũng chênh lệch khá lớn
Theo kế hoạch được nêu trong phương án cổ phần hóa PVCFC, từ năm 2015 – 2018, lợi nhuận sau thuế từ 636 tỷ đến 658 tỷ đồng với thuế TNDN được ưu đãi chỉ 5% trên vốn điều lệ 5.294 tỷ đồng tương đương lợi nhuận/vốn điều lệ chỉ hơn 10%. Trong khi, năm 2013, lợi nhuận sau thuế của Đạm Phú Mỹ là 2.110 tỷ đồng, bằng 55,5% vốn điều lệ và thuế TNDN là 15%.
Kế hoạch kinh doanh 2015 - 2018 của PVCFC
Với những chỉ tiêu được so sánh có thể thấy, Đạm Phú Mỹ hoạt động kinh doanh hiệu quả hơn nhiều so với PVCFC. Đó dường như cũng là lý do đơn vị tư vấn đưa ra mức chào bán PVCFC là 12.000 đồng/cổ phần và cho rằng đó là mức khá thấp.
Nhưng xét về hệ số P/E thì 12.000 đồng/cổ phiếu PVCFC có lẽ không hề thấp chút nào. P/E của DPM chốt phiên 5/12 là 9,71 lần còn của PVCFC cũng là 9,6 lần. Chưa kể đến việc nhà đầu tư phải đợi khoảng thời gian ít nhất là 3 tháng thì cổ phiếu mới có thể niêm yết trong bối cảnh thị trường chung đang xấu hơn nhiều so với thời điểm 6 tháng trước.
Liệu kế hoạch huy động hơn 1.500 tỷ đồng của PVCFC có thành công hay không? Cổ phiếu của Đạm Cà Mau rẻ hay đắt? Phần nào sẽ được tiết lộ vào ngày 11/12 tới đây bởi đợt đợt đấu giá chỉ được coi là thành công thực sư khi người mua nộp tiền mua chứ không chỉ đóng tiền cọc để tham gia bỏ thầu.
