Đây là nhận định của ông Trương Thanh Hoài, Vụ phó Vụ Công nghiệp nặng (Bộ Công Thương) tại Hội thảo "Tham vấn Dự thảo Nghị định về phát triển công nghiệp hỗ trợ" diễn ra ngày 3-10 tại TPHCM.
Theo lãnh đạo Bộ Công Thương, năm 2011, Chính phủ đã ban hành Quyết định 12 về "Ưu tiên phát triển công nghiệp hỗ trợ" và Quyết định 1483 về "Danh mục các sản phẩm công nghiệp hỗ trợ được ưu tiên phát triển". Tuy nhiên sau ba năm triển khai các quyết định này, các doanh nghiệp sản xuất công nghiệp hỗ trợ vẫn chưa tiếp cận được các ưu đãi của Chính phủ.
Theo bà Trương Thị Chí Bình, Viện Nghiên cứu Chiến lược, Chính sách công nghiệp, thành viên tổ biên tập dự thảo Nghị định Phát triển Công nghiệp hỗ trợ, Quyết định 12 đã gây thất vọng lớn cho các doanh nghiệp bởi các chính sách hỗ trợ và ưu đãi cho doanh nghiệp trong lĩnh vực công nghiệp hỗ trợ trong quyết định này gần như không có gì mới so với chính sách hỗ trợ doanh nghiệp vừa và nhỏ. Quyết định chưa quy định rõ danh mục sản phẩm nào được ưu tiên.
Ngoài ra, Quyết định quy định: "Chủ đầu tư xây dựng dự án theo các quy định hiện hành, trong đó đề xuất cụ thể các ưu đãi đặc biệt, gởi hội đồng thẩm định dự án công nghiệp phụ trợ xem xét, trình Thủ tướng Chính phủ quyết định". Theo đó, chỉ duy nhất một doanh nghiệp nước ngoài (Công ty Kyocera Vietnam) được hưởng ưu đãi trong ba năm thực hiện quyết định này.
Theo ông Hoài, do quy định ràng buộc tất cả các dự án đầu tư phải trình Thủ tướng xem duyệt nên doanh nghiệp ngại vì nghĩ rằng khó có thể tiếp cận. Do đó, với Nghị định mới này, Ban soạn thảo kiến nghị việc thẩm định dự án có được nhận ưu đãi hay không sẽ đưa về cấp địa phương xem xét.
Về danh mục sản phẩm, ban soạn thảo sẽ không liệt kê chi tiết từng sản phẩm cụ thể mà sẽ xem xét những sản phẩm linh kiện nào góp phần cấu tạo thành một sản phẩm hoàn chỉnh thuộc những lĩnh vực được Chính sách khuyến khích ưu đãi. Giải thích việc này, ông Hoài cho rằng có những sản phẩm đòi hỏi đa dạng linh phụ kiện thì không thể liệt kê hết danh mục sản phẩm đó ra. Cụ thể như ô tô có tới hơn 20.000 linh kiện nên rất khó để liệt kê hết. Vì vậy Bộ Công Thương sẽ linh hoạt trong việc xét duyệt ưu đãi.
Ngoài ra, ông Hoài cho rằng, riêng ngành dệt may cần công nghiệp hỗ trợ lớn nhưng chu kỳ quay ngắn. Vì vậy không nên tập trung vào đòn bẩy tài chính mà cần có nhiều biện pháp hỗ trợ phi tài chính như chuyển giao công nghệ, phí môi trường...
Một số doanh nghiệp lo ngại sản phẩm của họ làm ra khó tiếp cận được với nhà sản xuất vì các doanh nghiệp nước ngoài sang Việt Nam đã mang theo doanh nghiệp vệ tinh, công ty con của họ nên doanh nghiệp công nghiệp hỗ trợ nội khó chen vào chuỗi cung ứng ấy.
Đại diện Bộ Công Thương cũng khẳng định, Nghị định về phát triển Công nghiệp hỗ trợ tập trung vào các biện pháp nhằm hỗ trợ về công nghệ, quản trị sản xuất, đào tạo nhân lực và có cả tiếp cận khách hàng…
Đồng thời, Nghị định sẽ bổ sung một số ưu đãi về thuế thu nhập doanh nghiệp cũng như các quy định về đầu tư xây dựng cụm công nghiệp hỗ trợ nhằm thu hút các tập đoàn đa quốc gia cung cấp linh kiện và vật liệu toàn cầu đầu tư vào Việt Nam.
Nhằm đảm bảo cho việc phát triển ngành Công nghiệp hỗ trợ, Bộ Công Thương cho biết sẽ dành nguồn vốn 30.000 tỷ đồng để đầu tư cho lĩnh vực này; trong đó vốn điều lệ của Quỹ do Ngân sách Nhà nước cấp là 2.000 tỷ đồng, 2 năm đầu tiên mỗi năm cấp 500 tỷ đồng, năm thứ 3 cấp 1.000 tỷ đồng.
Dự kiến Nghị định về phát triển Công nghiệp hỗ trợ sẽ được trình Chính phủ vào tháng 11 tới và ban hành vào cuối năm nay.
