Thị trường chứng khoán Việt Nam tăng khá trong năm nay, nhưng vẫn chưa rõ liệu những kỳ vọng tăng trưởng kinh tế có thể khiến thị trường này tiếp tục tăng trưởng hay không.
Triển vọng kinh tế Việt Nam chắc chắn là khá tươi sáng.
Theo ngân hàng Deutsche Bank, Việt Nam có thể đạt được những mục tiêu vỹ mô theo kế hoạch ấn tượng như tăng trưởng GDP 6,2% và tỷ lệ lạm phát dưới 5% trong năm 2015. Tuy nhiên, ngân hàng này cũng nhấn mạnh một số lo ngại về ảnh hưởng của tỷ lệ nợ và rủi ro lớn trong sự suy giảm tăng trưởng kinh tế của Trung Quốc.
Thị trường chứng khoán đã phản ứng tích cực với những thông tin tốt từ nền kinh tế khi chỉ số VNIndex đã tăng gần 13% trong năm nay sau khi đã tăng khoảng 22% trong năm 2013. Tuy nhiên chỉ số này cũng đã giảm khoảng 10% từ mức đỉnh của tháng 9/2014.
Mối quan tâm của thị trường
Tình hình vẫn chưa rõ ràng liệu tình hình kinh tế khả quan có khiến thị trường chứng khoán tăng trưởng tiếp hay không, đặc biệt là trong tình hình lo ngại liệu nền tảng của thị trường đã thực sự sẵn sàng cho việc tăng trưởng hay chưa.
Trong một trường hợp gần đây, các nhà quản lý quỹ đang quan tâm đến việc Mondelez International mua 80% cổ phần của một công ty con của Tập đoàn Kinh Đô, một thương vụ nằm ngoài những quy định của luật sở hữu cho các nhà đầu tư nước ngoài.
Theo giám đốc quản lý Kevin Snowball của PXP Asset Management Việt Nam, việc luật pháp giới hạn các nhà đầu tư nước ngoài chỉ có thể mua 49% cổ phần của các công ty trong khi các nhà đầu tư nước ngoài có thể nắm giữ 100% cổ phần của các công ty thông qua việc mua tài sản của các công ty con khiến điều luật này trở nên vô nghĩa. Theo ông Snowball, sẽ rất nguy hiểm nếu chính phủ cho phép các công ty con được bán đứt, vì như vậy sẽ khiến thị trường chứng khoán cơ bản trở thành nơi xuất xứ cho việc quảng cáo bán công ty.
Ông Snowball cũng lo ngại về kế hoạch cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước diễn ra quá chậm và được chào bán ở mức giá quá cao.
Trong tháng 11/2014, hãng hàng không Việt Nam Airlines đã phát hành đợt IPO ra công chúng với tổng số tiền thu được là 51,3 triệu USD. Đợt IPO này chỉ chiếm 3,5% cổ phần, nhưng phần lớn được mua bởi các ngân hàng Việt Nam, không có tổ chức nước ngoài tham gia. Cổ phiếu của công ty trên được dự đoán sẽ không được giao dịch chính thức trên sàn cho đến tháng 3/2015.
Theo ông Snowball, nếu thị trường chứng khoán muốn trở thành một thị trường chuyên nghiệp cho các nhà đầu tư lớn thay vì những nhà đầu tư nhỏ lẻ thì chính phủ cần để các nhà đầu tư nước ngoài tham gia nhiều hơn, vì chưa có tổ chức đầu tư trong nước nào đủ chuyên nghiệp. Bên cạnh đó, để tăng tính chuyên nghiệp thì thị trường nên tăng cường các đợt IPO thành công và cần tăng tỷ lệ sở hữu cho nhà đầu tư nước ngoài.
Băn khoăn của các nhà đầu tư
Mối băn khoăn này đã khiến một số tổ chức đầu tư vẫn chưa tham gia vào thị trường Việt Nam.
Theo giám đốc khu vực Đông Nam Á Jalil Rasheed của Invesco, Viêt Nam hiện tại vẫn xem như là thị trường của các nhà đầu tư cá nhân và thị trường này vẫn chưa sẵn sàng cho các tổ chức đầu tư. Bên cạnh đó, giám đốc Rasheed cũng nhấn mạnh nhiều lý do khó khăn trong việc tốn thời gian để thực hiện các giao dịch và chuyển đổi tiền.
Cũng đồng ý với quan điểm của ông Snowball, giám đốc Rasheed cũng quan ngại về số lượng cũng như chất lượng các loại cổ phiếu trên thị trường Việt Nam.
Theo giám đốc này, 10 cổ phiếu đứng đầu thị trường đã chiếm 80%-90% chỉ số VNIndex và đa phần các cổ phiếu đó là của các doanh nghiệp nhà nước. Ngoài ra thì giám đốc Rasheed cũng nhấn mạnh việc điều hành các doanh nghiệp không đạt tiêu chuẩn so với nhiều nước trong khu vực Đông Nam Á.
Một nguyên nhân nữa gây áp lực lên cổ phiếu Việt Nam là do tình hình giá dầu. Kể từ mùa hè năm nay, giá dầu Brent đã giảm từ 115 USD/thùng xuống 66,08 USD/thùng tại thị trường Châu Á ngày 9/12 và các chuyên gia phân tích cũng dự đoán giá dầu sẽ tiếp tục giảm.
Theo ông Snowball, GAS, công ty có vốn hóa lớn nhất thị trường, gần đây đã giảm điểm và khiến toàn thị trường giảm theo.
