Theo bà Trinh D.Nguyen, chuyên gia nghiên cứu vĩ mô của HSBC, Việt Nam có cấu trúc dân số rất tốt, qua đó gia tăng sức cạnh tranh về chi phí lao động cũng như thúc đẩy nhu cầu nội địa. Tăng trưởng bền vững từ nguồn vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) cho thấy sức hấp dẫn của nước này như một trung tâm sản xuất mới trong khu vực.
Tuy nhiên, những yếu tố tích cực đối với nhà đầu tư nước ngoài lại không giúp gì nhiều cho thị trường nội địa.
Các doanh nghiệp trong nước đã không thành công tận dụng nguồn lao động rẻ tại Việt Nam. Xuất khẩu của các công ty nội địa đã giảm trong quý 4/2014 và quý 1/2015, bất chấp các doanh nghiệp vốn nước ngoài gia tăng thặng dư thương mại.
HSBC nhận định lực lượng lao động tại Việt Nam là khá dồi dào với hơn 60% dân số có độ tuổi trung bình 15-54 và chỉ 6% dân số có độ tuổi trên 65. Độ tuổi bình quân tại Việt Nam là 29, thấp hơn so với 46 của Nhật Bản và 37 của Trung Quốc.
Điều đáng ngạc nhiên là chỉ số VNIndex từ đầu năm đến nay chỉ tăng 0,5% và hiện thấp hơn khoảng 9% so với mức đỉnh tháng 3/2015. Quỹ đầu tư Market Vectors Vietnam thậm chí có biểu hiện tệ hơn khi giảm khoảng 13% tính từ đầu năm.
Ngành du lịch của Việt Nam không giúp gì nhiều khi thị trường Thái Lan đang dần hồi sinh và một đồng nội tệ mạnh đã làm giảm lợi nhuận của ngành này. Lượng khách du lịch trong quý 1/2015 đã giảm gần 14% so với cùng kỳ năm ngoái.
Các yếu tố hỗ trợ chấm dứt?
Một số chuyên gia nghi vấn về thời gian hỗ trợ của các yếu tố như thành phần dân số tại Việt Nam.
Theo báo cáo của Bộ Ngoại giao Anh, những nguyên nhân hỗ trợ cho cấu trúc dân số tại Việt Nam đang thay đổi. Quốc gia Đông Nam Á này đã từng có tỷ lệ sinh khá cao, nhưng độ tuổi trung bình của dân số đang ngày càng gia tăng. Hiện nay, tỷ lệ sinh đã thấp hơn so với mức thay thế và trong vòng 20 năm nữa thì số người trên 65 tuổi sẽ tăng gấp đôi trong tổng dân số Việt Nam.
Thậm chí, sự cạnh tranh về mức lương của Việt Nam cũng đang bị đe dọa. Năm 2013, mức lương bình quân của Việt Nam là 197 USD/tháng, thấp hơn mức 391 USD của Thái Lan, 613 USD của Trung Quốc và 651 USD của Malaysia. Tuy nhiên, Việt Nam sẽ phải đối mặt với áp lực tăng lương từ người lao động trong tương lai, như trong trường hợp đình công tại một nhà máy giày dép gần đây về vấn đề bảo hiểm.
Bên cạnh đó, lao động Việt Nam không có tay nghề cao và trình độ giáo dục đại học ở đây không theo kịp với nhu cầu của các công ty.
Chỉ suy giảm trong ngắn hạn?
Một số chuyên gia khác lại cho rằng sự suy giảm của thị trường chứng khoán Việt Nam chỉ diễn ra trong ngắn hạn.
Giám đốc điều hành Kevin Snowball của PXP Vietnam Asset Management nhận định một trong những lý do chính khiến thị trường chứng khoán giảm điểm là do PetroVietnam Gas (GAS). Cổ phiếu này chiếm tỷ trọng 12% giá trị trên thị trường và đã giảm giá mạnh do giá dầu thế giới. Ngoài ra, công ty này cũng thất bại trong việc thực hiện mua cổ phiếu quỹ.
Theo ông Snowball, nền kinh tế Việt Nam đang trong tình trạng tốt hơn bao giờ hết. Thị trường chứng khoán Việt Nam do giảm điểm nên hiện đang ở mức giá vô cùng rẻ. Ông Snowball cũng đánh giá các cổ phiếu đang được giao dịch bởi PXP có P/E 11,6 lần trong năm nay và dự đoán là 10,6 lần trong năm tới.
Trong quý 1/2015, GDP của Việt Nam đã tăng 6% so với cùng kỳ năm ngoái và Ngân hàng Phát triển Châu Á (ADB) dự kiến mức tăng trưởng 6,1% cho cả năm 2015.
Hơn nữa, Giám đốc Snowball cho rằng việc tăng giới hạn sở hữu từ 49% lên 60% cho nhà đầu tư nước ngoài là một đề xuất chắc chắn sẽ được thực hiện, dù đang bị trì hoãn. Theo ông, đề xuất này sẽ được thông qua vào cuối tháng 7/2015.
