Nếu tuyên bố này được thực hiện, Masan Food sẽ chỉ mua được tối đa gần 40% cổ phần và họ không thể nắm quyền chi phối.
Câu chuyện xem ra đang đến hồi gay cấn vì nhiều lẽ. Lẽ trước tiên Cholimex Food là doanh nghiệp làm ăn tương đối hiệu quả. Từ trong siêu thị đến các tiệm tạp hóa, bên cạnh các sản phẩm của Masan Consumer, các loại tương ớt, nước mắm pha sẵn tỏi ớt, nước mắm nguyên và một số thực phẩm chế biến của Cholimex Foods được bày bán phổ biến không kém.
Hệ thống phân phối của Cholimex Foods tất nhiên chưa thể nào trải rộng bằng Masan và quy mô doanh nghiệp nhỏ hơn nhiều, nhưng vị thế của công ty là không thể bỏ qua đối với bất cứ doanh nghiệp thực phẩm nào muốn củng cố và cơi nới thị phần.
Lẽ thứ hai Masan Consumer, công ty mẹ của Masan Food, là một doanh nghiệp phát triển với chiến lược và tầm nhìn mang tính cạnh tranh mạnh. Ông Trần Lệ Nguyên, Tổng giám đốc Công ty cổ phần Kinh Đô, năm ngoái, trong một cuộc trả lời phỏng vấn của phóng viên TBKTSG, nhận xét Masan Consumer là một trong những doanh nghiệp lớn lên nhanh và bền vững từ cuộc khủng hoảng kinh tế.
Cho đến nay, không doanh nghiệp nào kể cả các liên doanh có vốn đầu tư nước ngoài hay công ty 100% vốn nước ngoài trong lĩnh vực thực phẩm, bỏ qua vị trí và thị phần của Masan Consumer khi xây dựng kế hoạch bán hàng hay tung ra sản phẩm mới của họ.
Những công ty tư vấn M&A thường có câu nói cửa miệng "cái gì không mua được bằng tiền sẽ mua được bằng rất nhiều tiền" để đưa đẩy bên bán, bên mua thỏa thuận mức giá mới.
Vậy Masan Food có tiếp tục theo đuổi thương vụ Cholimex Foods? Có hai khả năng xảy ra: hoặc Masan Food rút thông báo chào mua, bỏ Cholimex Foods qua một bên, hoặc nâng giá mua cho đến khi mua đủ lượng cổ phiếu cần thiết. Khả năng thứ hai nâng giá chào mua được cho là tương đối khả thi nếu bên bán "đòi" mức cao hơn, thí dụ, khoảng 5-10% so với mức giá mà Masan Food chào mua công khai là 90.000 đồng/cổ phiếu.
Chẳng hạn họ "đòi" 95.000-100.000 đồng/cổ phiếu, Masan Food liệu có chấp nhận? Trong các phi vụ M&A trước đây, Masan đã từng trả giá "hào phóng", cao hơn nhiều mức giá thị trường. Với Cholimex Foods cũng không là ngoại lệ. Sẽ chẳng có tổ chức hay cá nhân nào trên thị trường đưa ra giá mua cao như Masan Food, chứ đừng nói cao hơn.
Những công ty tư vấn M&A thường có câu nói cửa miệng "cái gì không mua được bằng tiền sẽ mua được bằng rất nhiều tiền" để đưa đẩy bên bán, bên mua thỏa thuận mức giá mới. Tuy nhiên Masan Food, như ý kiến của một nhà quan sát kinh tế, sẽ không chịu nâng giá nhiều hơn mức chào mua, vì cao hơn thế, họ thà mang số tiền để mua ấy đi xây dựng nhà máy mới, mở thêm các điểm phân phối và bổ sung cho tiếp thị quảng cáo. Họ có đủ tiềm lực tài chính qua mặt Cholimex Foods cả về công nghệ thiết bị sản xuất, nghiên cứu sản phẩm và tiếp thị.
Vì những lý do trên, khả năng thứ nhất bỏ Cholimex Foods qua một bên, không phải không hợp lý. Nên nhớ cổ đông lớn nhất của Cholimex Foods, nắm giữ hơn 40%, là Công ty Xuất nhập khẩu, đầu tư Chợ Lớn (Cholimex) - một doanh nghiệp nhà nước. Sự năng động của Cholimex, ở riêng mảng thực phẩm, trên thực tế hạn chế rất nhiều so với một công ty dân doanh như Masan Consumer. Ai có thể tự tin nhận định ở lại với Cholimex, Cholimex Foods sẽ phát triển tốt hơn so với việc "gia nhập" Masan?
Sự phức tạp của thương vụ Cholimex Foods - Masan Food đang chỉ ra trong hiện tại và tương lai gần, ngành nghề sản xuất hàng tiêu dùng thiết yếu tiếp tục lên ngôi. So với các nước khu vực và các nước phát triển, sự đa dạng của sản phẩm thực phẩm ở Việt Nam còn ở mức thấp.
Công nghiệp thực phẩm còn tiềm năng vô cùng lớn ở trước mặt. Các sản phẩm đồ ăn chế biến sẵn, người tiêu dùng mua về chỉ cần cho vào lò nướng hoặc lò vi sóng làm nóng lại; đồ nguội... hầu như mới ở bước đi đầu tiên.
Nhìn sang thị trường đồ uống, mảng nước trái cây, đặc biệt nước ép nguyên chất, hầu như vắng bóng. Masan Food có thật cần thiết phải mua cho bằng được Cholimex Foods khi mà thị trường nước mắm đã bão hòa và tương ớt không phải là thứ ai ai cũng phải ăn? Kinh Đô có thật cấp thiết đặt chân vào thị trường mì ăn liền khi người Việt đã tiêu thụ hơn 5 tỉ gói mì mỗi năm, đứng thứ tư thế giới? Những ngách khác của lĩnh vực thực phẩm còn chưa được khai thác, còn nguyên sơ, vì sao các công ty không hướng đến, thay vì cứ giẫm chân nhau ở những vùng đất đã có nhiều người lập nghiệp?
Không biết bao nhiêu doanh nghiệp thực phẩm ở Việt Nam đặt mình ở vị trí người tiêu dùng để phát triển sản phẩm mới? Những năm gần đây, các loại bánh kẹo ít calories, sữa không phần trăm chất béo (tức chất béo bị loại ra hoàn toàn), đồ uống và thực phẩm sạch tươi sống trở nên thịnh hành ở châu Mỹ, châu Âu. Việt Nam dồi dào các loại rau quả tươi, nhưng các siêu thị chưa hề có bóng dáng những bịch rau sạch hoàn toàn, thứ người tiêu dùng mua về, chỉ cần đổ ra đĩa để ăn.
Ở bất cứ quốc gia nào, dù phát triển hay đang phát triển, luôn luôn còn đó những bà nội trợ mua sắm đồ tươi nấu nướng hàng ngày. Nhưng như thế không có nghĩa là họ không có cơ hội lựa chọn những bữa ăn chế biến sẵn đủ ngon để tiết kiệm thời gian nếu muốn. Và còn đó giới trẻ vốn bắt nhịp nhanh chóng với những loại thức ăn nhanh, lẽ nào họ không được chú ý như khách hàng đầy triển vọng?
