Charlie Munger, phó chủ tịch tập đoàn Berkshire Hathaway, đồng thời là một trong những người bạn thân thiết của tỷ phú đầu tư Warren Buffett mới đây đã có những chia sẻ rất thiết thực về sự liên quan giữa tâm lý học và kinh doanh. Ông được biết đến là một người thành công nhưng khá “lập dị”, ít xuất hiện trước truyền thông và mỗi lần xuất hiện, thay vì chia sẻ cách làm giàu, Charlie lại thích nói về những yếu tố khiến người ta thất bại.
Dựa vào những nghiên cứu khác nhau của nhiều nhà xã hội học và tâm lý học, Charlie đã chỉ ra 24 khuynh hướng tâm lý thường thấy khi con người buộc phải quyết định trong việc kinh doanh hoặc liên quan tới nghề nghiệp. Trong đó, có 3 thói quen tâm lý ông đặc biệt nhấn mạnh rằng, cần phải tránh xa nếu không muốn ảnh hưởng tới sự nghiệp.
Ông Charlie Munger
1. Thói quen ghen tị với người khác
Charlie nói: “Tôi từng nghe Warren nói hàng tá lần rằng “Không phải lòng ham muốn đang dẫn dắt thế giới mà chính là sự ghen tị””. Ông nhấn mạnh, cảm giác này vô cùng quen thuộc với bất cứ ai, dù là anh chị em trong gia đình, đồng nghiệp trong các công ty hay giữa các học sinh trong lớp học…
Tuy nhiên, đây là một thói quen tâm lý xấu, ảnh hưởng không nhỏ tới mọi quyết định của bạn, đặc biệt là trong công việc. Sự đố kị sẽ dẫn đến hầu hết là những hành động sai trái, đôi khi khiến bạn bế tắc và không làm chủ được bản thân. Và trong khi bạn mải ngồi một chỗ, thầm ghen tị với người khác thì họ vẫn đang tiến lên từng ngày. Bạn dễ bị tụt hậu bất cứ lúc nào chỉ bởi thói quen này.
2. Chấp nhận tin vào một điều “ảo tưởng”
Hay nói cách khác, bạn chấp nhận để bản thân bị “đánh lừa”. Trong bài phát biểu của mình, Charlie đã mô tả cách mà hầu hết mọi người tạo ra những “ảo tưởng” để tự đánh lừa bản thân, nhằm trốn tránh sự thật. Ông kể về gia đình một người bạn có con trai là vận động viên xuất sắc. Cậu con trai lên một chuyến bay đi qua Bắc Đại Tây Dương và không bao giờ có thể trở lại được nữa. Tuy nhiên, vì quá đau buồn, người mẹ không chịu tin rằng con mình đã chết. Đây là phản xạ tâm lý thường thấy, khi thực tế quá đau đớn, người ta buộc phải bóp méo nó cho đến khi có thể chấp nhận được.
Tất cả chúng ta đều có tâm lý như vậy ở một mức độ nào đó, nhưng đây cũng chính là sai lầm nghiêm trọng. Trong công việc, khi gặp thất bại, bị sếp quở mắng hoặc làm sai một điều gì đó, chúng ta cần nhìn thẳng vào sự thật để rút kinh nghiệm, đứng dậy và đi tiếp chứ không phải ngồi một chỗ và tự vỗ về bản thân.
Charlie Munger trong một cuộc họp cùng Warren Buffett
3. Phán đoán một cách phiến diện về người khác
Charlie cho rằng, con người thường thích gắn bó với những gì quen thuộc dù chúng tốt hay xấu, ông gọi đó là “sự yêu thích méo mó”. Ông nói rằng, đây là “khuynh hướng đặc biệt của bản thân, thích những ý tưởng của riêng mình, thích riêng một kiểu người nào đó”, nó cũng khiến chúng ta dễ bị đánh lừa bởi chính những người mình yêu thích. Mặt khác, dạng tâm lý này làm chúng ta quay lưng với những người mình không thích.
Đây được coi là một sự phán đoán phiến diện về người khác. Khi thích một ai thì tất cả điểm xấu của họ, bạn đều có thể bỏ qua. Còn nếu đã không thích, bạn sẽ tìm mọi cách bỏ qua ưu điểm của họ. Điều này sẽ cản trở bạn giao tiếp và học hỏi điều mới, đặc biệt trong công việc.
