Trong sự kiện ra mắt Apple Watch hồi đầu tuần, công ty công nghệ trụ sở California trình chiếu một video trong đó nhân viên Apple Trung Quốc cười tươi đón khách trong một cửa hàng.
Công nhân Trung Quốc lao động tại nhà máy Foxconn. Ảnh: Bloomberg
Nhưng đằng sau cánh gà, nổi lên một cuộc tranh cãi xoay quanh việc Apple bóc lột các công nhân Trung Quốc vì trả lương thấp, điều kiện làm việc tồi tàn, các nhà bảo vệ quyền lợi người lao động trong cơ quan China Labor Watch (CLW) cho biết.
Năm 2010, nhà máy sản xuất Foxconn Technology cung ứng cho Apple ghi nhận 14 vụ công nhân tự tử. Tình hình đã được cải thiện sau 5 năm, công nhân được tăng lương.
Nhưng để đối phó chi phí nhân công cao, Apple lại chuyển đơn đặt hàng iPhone sang nhà cung cấp khác chào mời giá rẻ hơn là Pegatron.
Chi phí lao động mỏng manh của Apple khiến dự báo tăng trưởng lợi nhuận trở nên xán lạn, nhiều nhà phân tích Phố Wall chỉ ra.
Hiện Apple đang tuyển dụng 1,5 triệu nhân công tại Trung Quốc. Để nâng lương cơ bản của công nhân toàn bộ chuỗi cung ứng lên ngang mức chi phí sinh hoạt trung bình tại nước này, Apple sẽ mất thêm 1,9 tỷ USD mỗi quý, CLW chỉ ra.
Để minh họa cho sự chênh lệch giữa mức sống của công nhân nhà máy cung ứng Trung Quốc và chính khách hàng của Apple, CLW tính toán và chỉ ra: Để mua được một chiếc Apple Watch phiên bản 10.000USD, công nhân tại Foxconn phải để dành toàn bộ lương trong 2 năm rưỡi. Phép tính mặc định lương trung bình tháng của công nhân là 2.000 nhân dân tệ (tương đương 320USD).
Apple đặt hàng nhiều nhà cung cấp tại cả Đài Loan và Trung Quốc Đại Lục, sản xuất linh kiện cho Apple Watch và MacBook mới. Nhưng Foxconn xuất hiện nhiều nhất trong các khiếu nại về điều kiện làm việc tồi tàn, giờ nhà máy Pegatron cũng lọt vào tầm ngắm.
Trên thực tế, Apple đã có các biện pháp cải thiện điều kiện cho công nhân. Năm 2014, Apple báo cáo gần 93% nhà cung ứng tuân thủ mức trần 60 giờ lao động/tuần.
Sau những vụ tự tử năm 2010, những phòng ở bị nhồi nhét tại Foxconn đã giảm xuống còn 8 người mỗi phòng.
Tuy nhiên CLW cáo buộc Apple chuyển sang dựa dẫm ngày càng nhiều vào Pegatron. Minh chứng qua doanh thu tăng vọt của Pegatron, còn Foxconn tăng trưởng chững đà.
Cổ phiếu Foxconn tăng 16,5% trong 12 tháng qua, tỷ lệ này của Pegatron tăng tới 115%.
Lương cơ bản và ngoài giờ của nhà máy này thấp hơn tới 21% so với Foxconn. Tổng chi phí lao động tính theo giờ nhờ đó thấp hơn 8%.
Giai đoạn từ tháng 9 - 11/2014, công nhân Pegatron phải làm việc trung bình trên 60 giờ/tuần để gấp rút hoàn thành đơn hàng sản xuất iPhone 6 của Apple. Cá biệt, một số công nhân còn làm việc hơn 100 giờ/tuần.
